Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WefekciewsztuceBoltańskiegodochodzidodowartościowanejinwersji–przejścia
zposthumanizmuhiperrzeczywistościwhumanizmprzywróconejrzeczywistości.Jednocześnie
reprezentowanawtensposóbjegoosobistatwórczośćciążącakukonceptualizmowiodzyskuje
autentyczność–oryginalneznaczenie(signifié),któregopozbawionebyłoHnie-dzieło”
iHbezwydarzeniowość”,jakBaudrillardnazywatypowąrealizację(Hsymulację”)concept-artu.Sztuka
Boltańskiegostajesięnapowrótdziełem–referencyjnymznakiem41.Okazujesiętakżedoskonalszą
artystycznąodpowiedziąnaideęfrancuskiegofilozofadotyczącąfotografiijakoHświatłopisania”–
dokumentujeto,cozanikaorazuaktywniasiłęświadectwapodczaskreacjiiodbioru.
SztukadokumentuBoltańskiegowykorzystującafotografię,najczęściejjakogłównąswoją
materię,wpisujesięwperspektywęmetodologicznąsemiotycznegorozumieniaznaku,które
stanowiłopunktwyjściadlawyżejwspomnianejteoriihiperrzeczywistościisymulakrum.Zgodnie
ztypologiąznakówCharlesaSandersaPeirce’amateriałfotograficznyfrancuskiegotwórcyoscyluje
międzyznakiemikonicznymaindeksowym.Wzwiązkuztymużyteprzezniegoipoddane
transformacjifotograficzneświadectwomożnaodczytywaćjakoznakindeksowyprzeszłości,
będącyobrazemprzypominającymhistorię,aniewskazującymnajejobecność.Jegostruktura
sprowadzałabysiędoreprezentacji(signfiant–formy),czylifotograficznegoprzedstawieniaaluzyjnie
powiązanegozinterpretacjąhistoryczną(signifié–znaczeniem),którezostałobyprzywrócone
jakowizualnyśladprzeszłości(signifié).Formaistniałabywniearbitralnej,alebezpośredniej
relacjifizycznejlubprzyczynowejzeznaczeniem,częstonazasadziesymptomu42.Wówczasdzieło
dokumentuBoltańskiego–znakindeksowy–opierałobysięnaHsymptomatycznej”referencji
signifiantisignifié,działającejnazasadzienawiązaniadorzeczywistejwizualizacjidawnego
człowieka,miejscaczyzdarzenia,którewykluczałobyjednakjejdosłowneprzywołanie.Zakres
wizualizacjiobiektu(odnośnika)–rzeczy,doktórejodwołujesięznak–okazałbysięniedosłowny
iindywidualny.
Wkontekścietypologiiznakówzewzględunaichsymboliczność,autorstwaRolandaBarthesa,
sztukadokumentuBoltańskiegosięgapoznakikonotatywne.Zastosowanawjegoinstalacji
fotografiaHutraconego”człowiekasymboliczniereprezentującaprzeszłość–stanowiłabymetonimię,
wktórejdzieckolubdorosły(signifiant),poddanirepresjomnazistów(OłtarzLiceumChases,Kronika
wypadków),oznaczalibyhistorię(signifié).JednocześnieklasyfikacjaBarthesapozwaladojrzeć
wużytymartystyczniezdjęciuminionegoczasusynekdochę,czylifotografięjednostki,człowieka
iprzyszłejofiary,jakosymbolcałegonarodużydowskiegodotkniętegotragediąShoah.Uruchomiona
wtensposóbdwupoziomowaanalizaznakuwskazałabynasignifiant–zdjęcieżydowskiegodziecka
wywiezionegoprzeznazistóww1931roku(OłtarzLiceumChases)orazsignifié–pogromŻydów.
Interpretacjadzieładokumentu,autorstwaBoltańskiego,wedługteoriiPeirce’a(awięcopartana
odczytaniurelacjitrzypoziomowejstrukturyznaku:reprezentacja–interpretacja–obiekt)generuje
nowyznak.Sztukaartystypobudzawięcdonieustannejsemiozy–tworzenianowychinterpretacji
jejreprezentacji.Dziękitemuzjawiskoto,nazywaneHsemiotycznymdryfem”,warunkujenieustanną
obecnośćświadectwaprzeszłościwaktualności,mimojegokoniecznejtransformacji(konotacji)
podczasodbioruorazwzględnieograniczającegogokontekstuspołecznegoikulturowego,na
cozwróciłuwagęUmbertoEcowkoncepcjidziełaotwartego.Jednocześniesemiotyczneujęcie
sztukiBoltańskiegojakoznakuzwracauwagęnaintertekstualne(Hinterznakowe”)otwarciejej
nainneteksty,które–wmyślzałożeniaNormanaBrysona,żedziełotonieograniczonesystemy
znakówkrążącychmiędzynim,odbiorcąikulturą43–redefiniujeautonomicznąkonstrukcjęznaku
sprowadzonegodowewnętrznegopołączeniaformyiznaczenia.Uwydatniatakżeosłabienie
zależnościmiędzyformąiznaczenieminstalacjifrancuskiegoartystyorazdowartościowanieroli
odbioru,któryzmieniatekst.
Wybórzdjęć,któregodokonujeartysta,pomagamuominąćświadectwaHtraumatycznego
realizmu”,któreodwołujedoterminuzaproponowanegoprzezHalaFosteranaokreślenie
41
Ibidem,s.89.
42
A.D’Alleva:Metodyiteoriehistoriisztuki.Tłum.E.Jedlińska,J.Jedliński.Kraków2008,s.37–38.
43
Ibidem,s.40–44.
~18~
