Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
JacekAndrzejowski
ZabytkiofiarowaneprzezKrasińskiegoTowarzystwupodzieliłyloszbiorówTWPN,
uznanychprzezwładzerosyjskiepoupadkupowstanialistopadowegozazdobyczwojenną
7
.
PostarannymzinwentaryzowaniuzostaływywiezionedoPetersburga,gdzierozdzielono
je-zgodniezdyspozycjamicara-pomiędzyróżneosobyiinstytucje,aczęśćpoprostu
zniszczono.Możliwe,iżzabytkizOpinogóryprzetrwałydodzisiaj,jednaknawetustalenie
miejsca,doktóregowówczastrafiły,nastręczałobywieluproblemów,jakożelistyprzewo-
zoweniepozwalająnajednoznacznezidentyfikowanieskrzyń,doktórychmogłybyćspa-
kowane
8
.ZabytkizdawnychzbiorówTWPN(orazowapopielnicarozbitaprzezgrabarzy)
niesąjednakjedynymi„starożytnościami”,jakiewiązaćmożnazopinogórskąnekropolą
kulturywielbarskiej.
NaszczególnąuwagęzasługujepochodzącezOpinogóryglinianenaczynieprzechowy-
wanewzbiorachInstytutuArcheologiiUniwersytetuJagiellońskiego
9
,wkolekcjidawnego
GabinetuArcheologicznego
10
(Ryc.1).Oznakowanejestonotrzemamałymimetryczkami
naklejonyminabrzuścu(Ryc.1:2a).Napierwszej,drukowanej,widniejenapis:ZdaruA.hr.
Przezdzieckiego/Nr.spisu42.,przyczymnumerdopisanyjestręcznieczarnymtuszem.Niżej
znajdujesiękarteczkazodciśniętązapomocąnumeratoraliczbą66(czarnymtuszem),apod
niąmniejsza,zwykonanąpodobnie,leczinnymkrojemczcionki,liczbą629(obecniebarwy
zielononiebieskiej).
Opisywanenaczynietogłębokamisazwychylonymwylewem,lekkoasymetryczna,onie-
równej,częściowozniszczonejpowierzchni,barwyodszarobrunatnejdobrunatnej(Ryc.1:2,3).
Niepogrubiony,nierównybrzegnaczyniajestlekkowygiętynazewnątrz.Brzusiec,takżeod
wewnątrz,pokrytyjestnieregularnymiśladamipoziomego,nierównomiernegozagładzania
pierwotnieszorstkiejpowierzchni.Przydnienaczynia,obecniewtórniewyklejonegoiczę-
opinogórskim(http://www.muzeumromantyzmu.pl/pl/opinogora-krasinskich;dostęp:12.03.2016).Wtymkon-
tekściesformułowanieprzed40latynależyraczejrozumiećjakofiguręretoryczną,aniepodstawędokładnego
datowaniaopisanegowydarzenia.
7Wliścieskierowanymwkońcusierpnia1832rokudoprezydentamiastaJakubaIgnacegoŁaszczyń-
skiegogen.IwandeWitt(ИванОсиповичде;итт,właśc.JanJózefdeWitte),wojennygubernatorWarszawy
(zob.V.V.ŠIGIN2011,276-291),napisał,iżzbioryTWPNwinnybyćodesłanedoPetersburga,jakonależąceprawem
wojnyCesarstwuRosyjskiemu(A.KRAUSHAR1906,117;zob.teżF.SKARBEK1878,206-207;zanimJ.MICHALSKI
1953,317).
8KierującyakcjąkonfiskatystarszykustoszImperatorskiejBibliotekiPublicznejwPetersburguAleksander
Krasowski(АлександрИвановичКрасовский)zleciłspisaniezabytkówstarożytnychŁukaszowiGołębiowskiemu,
sekretarzowiTowarzystwa(Z.STRZYŻEWSKA1998,134,przyp.8;2000a,18,74;2000b,174-175).Niestety,wspisie
wymienionyjesttylkoogólnieZbiórstarożytnychnaczyńglinianychiurnznalezionychwróżnychregionachPolski-są
oneporozstawianenaszafach,natomiastwliścieprzewozowym-łącznie42urnyiwazywyciągniętezgrobowców,
któretransportowanowskrzyniachnr181i182.Wskrzyninr180,wśródinnychObjetsd’antiquiteetdecuriosite,
byłyteż:28.Fragmentyprzedmiotówzżelaza-11oraz29.Przedmiotyzżelaza,wykopanezgrobowców-4.Wiadomo
jedynie,żepopielnicetrafiłydoAkademiiSztukPięknychwPetersburgu,czteryzabytkiżelaznedoMuzeum
ArsenałuwCarskimSiole,natomiast11rozmaitychprzedmiotówzżelazawykopanychzziemi,zgodniezdecyzjącara,
zniszczono(Z.STRZYŻEWSKA2000a,72,74,86,95,97,110,119,128;2000b,194-195).
9DyrektorowiInstytutuArcheologii,Panuprof.dr.hab.PawłowiValde-Nowakowi,wdzięcznyjestemza
zgodęnaopublikowanietegonaczynia,zaśPanidrJoannieZagórskiej-TeledzeiPanuKarolowiDzięgielewskiemu
serdeczniedziękujęzapomocprzyjegodokumentacji.Notabene,niewiadomo,dlaczegonaczyniazOpinogóry
niewymienionowopublikowanymw1989rokukataloguzbiorówInstytutuArcheologii(B.GEDLOWA,R.ESSEN,
B.SZYBOWICZ1989).
10GabinetSztukiiArcheologiiUniwersytetuJagiellońskiego,nazywanypowszechnieGabinetemArcheologicz-
nym,utworzonyw1866rokuprzezJózefaŁepkowskiego(1826-1894),odtegożrokuprofesoranadzwyczajnegoUJ
ikierownikatymczasowejkatedryarcheologii,zostałformalniepowołanydożyciawmarcu1867roku;Łepkowski
kierowałnimdo1893roku(zob.m.in.A.KOHN1877;Kronikał1887,92,203-204;C.Z.GAŁCZYŃSKA1964,454-458;
A.ABRAMOWICZ1967,127-128;1991,41-42;C.BĄK-KOCZARSKA1973,341-342;J.A.OSTROWSKI1997;2007;A.CHWALBA
2016;http://www.archeo.uj.edu.pl/instytut/zbiory[dostęp:28.12.2016]).
