Doping w sporcie

Andrzej Pokrywka, Magdalena Bujalska-Zadrożny, Artur Mamcarz

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-5940-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

514

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Doping w sporcie. Red. Pokrywka, Andrzej; Bujalska-Zadrożny, Magdalena; Mamcarz, Artur . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019, 514 s. ISBN 978-83-200-5940-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Pokrywka, A.

A2 Bujalska-Zadrożny, M.

A2 Mamcarz, A.

T1 Doping w sporcie

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2019

SN 978-83-200-5940-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 213462, author = "", editor = "Pokrywka, Andrzej and Bujalska-Zadrożny, Magdalena and Mamcarz, Artur", title = "Doping w sporcie", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2019", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-5940-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Pokrywka, Andrzej

ED - Bujalska-Zadrożny, Magdalena

ED - Mamcarz, Artur

TI - Doping w sporcie

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2019

SN - 978-83-200-5940-3

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Pokrywka, Andrzej; Bujalska-Zadrożny, Magdalena; Mamcarz, Artur. Doping w sporcie [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/doping-w-sporcie-andrzej-pokrywka-magdalena-213462.

doping, sportowiec, wspomaganie farmakologiczne, wydolność organizmu, środki dopingujące, badania antydopingowe, walka z dopingiem, doping niedozwolony

Doping w wielu krajach coraz częściej zaczyna być problemem społecznym, na tyle poważnym, że istnieje coraz większa potrzeba wdrażania programów terapeutycznych mających pomóc osobom uzależnionym od stosowania środków dopingujących. Substancji tyc...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-5940-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

514

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

WPROWADZENIE 28
1. Rys historyczny 30
1.1. Definicja dopingu30
1.2. Starożytność i średniowiecze31
1.3. Czasy współczesne33
1.4. Doping na igrzyskach olimpijskich35
1.5. Od Bukowskiego do V Światowej Konferencji Antydopingowej39
2. Reguły prawne 46
2.1. Definicja systemu reguł antydopingowych46
2.2. Przepisy międzynarodowe47
2.2.1. Konwencja Antydopingowa Rady Europy48
2.2.2. Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie50
2.2.3. Światowy Kodeks Antydopingowy i standardy międzynarodowe52
2.3. Reguły prawa krajowego55
2.3.1. Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie55
2.3.2. Ustawa o sporcie59
2.3.3. Przepisy Polskiej Agencji Antydopingowej60
3. Lista substancji i metod zabronionych w sporcie 64
FARMAKOLOGIA ŚRODKÓW DOPINGUJĄCYCH 74
4. Środki anaboliczne76
4.1. Steroidy anaboliczno-androgenne76
4.1.1. Testosteron (T)76
4.1.2. Działanie anaboliczne SAA78
4.1.3. Endogenne SAA79
4.1.4. Wskaźnik miotroiczno-androgenny SAA82
4.1.5. Zastosowanie SAA w medycynie85
4.1.6. Działania niepożądane SAA87
4.1.7. Potencjalne korzyści ze stosowania SAA przez sportowców90
4.2. Inne środki anaboliczne92
4.2.1. Selektywne modulatory receptora androgenowego92
4.2.2. Inne związki o działaniu anabolicznym96
5. Hormony peptydowe i czynniki wzrostu98
5.1. Erytropoetyny i środki wpływające na erytropoezę98
5.1.1. Ogólna charakterystyka98
5.1.2. Mechanizm działania101
5.1.3. Potencjalne korzyści w sporcie104
5.1.4. Zastosowanie w medycynie105
5.1.5. Działania niepożądane106
5.2. Hormony peptydowe i czynniki je uwalniające107
5.2.1. Gonadotropina kosmówkowa i hormon luteinizujący107
5.2.2. Kortykotroiny111
5.2.3. Hormon wzrostu113
5.3. Czynniki wzrostu i modulatory czynników wzrostu117
5.3.1. Insulinopodobny czynnik wzrostu typu 1118
5.3.2. Mechaniczny czynnik wzrostu119
5.3.3. Tymozyna β4120
5.3.4. Naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu120
5.3.5. Czynnik wzrostu hepatocytów121
5.3.6. Płytkopochodny czynnik wzrostu121
5.3.7. Czynniki wzrostu fibroblastów122
6. β2-mimetyki 124
6.1. Podział β2-mimetyków124
6.2. Struktura chemiczna β2-mimetyków125
6.3. Budowa receptora β2-adrenergicznego126
6.4. Główne efekty biologiczne pobudzenia receptora β2-adrenergicznego128
6.5. Regulacja odpowiedzi na β2-mimetyk129
6.6. β2-mimetyki a doping130
6.7. Działania niepożądane β2-mimetyków132
7. Modulatory hormonów i metabolizmu 134
7.1. Inhibitory aromatazy134
7.1.1. Mechanizm działania IA135
7.1.2. Zastosowanie IA w medycynie136
7.1.3. Zastosowanie IA w dopingu138
7.1.4. Działania niepożądane IA140
7.2. Selektywne modulatory receptora estrogenowego143
7.2.1. Mechanizm działania SERMs144
7.2.2. Zastosowanie SERMs w medycynie145
7.2.3. Działania niepożądane SERMs146
7.2.4. Potencjalne zastosowanie SERMs w dopingu148
7.3. Inne substancje antyestrogenowe151
7.3.1. Klomifen151
7.3.2. Fulwestrant153
7.3.3. Cyklofenil154
7.3.4. Potencjalne zastosowanie substancji antyestrogenowych w dopingu155
7.4. Środki zapobiegające aktywacji receptora aktywiny IIB157
7.4.1. Rodzina receptorów dla miostatyny i aktywiny157
7.4.2. Antagoniści receptora aktywiny IIB159
7.4.3. Przeciwciała przeciwko receptorowi aktywiny IIB160
7.4.4. Inhibitory miostatyny160
7.4.5. Regulatory masy mięśniowej jako środki dopingujące161
7.5. Modulatory metabolizmu164
7.5.1. Pigułki wysiłku164
7.5.2. Insulina169
7.5.3. Meldonium170
7.5.4. Trimetazydyna172
8. Diuretyki i środki maskujące 176
8.1. Mechanizm działania leków moczopędnych177
8.2. Tiazydy i leki tiazydopodobne178
8.3. Diuretyki pętlowe179
8.4. Inhibitory anhydrazy węglanowej180
8.5. Diuretyki osmotyczne181
8.6. Leki moczopędne oszczędzające potas181
8.7. Antagoniści receptora dla aldosteronu182
8.8. Zastosowanie leków moczopędnych182
8.9. Działanie diuretyków w trakcie wysiłku 183
8.10. Zastosowanie diuretyków i innych środków maskujących w dopingu185
9. Stymulanty 188
9.1. Mechanizm działania stymulantów190
9.1.1. Amfetamina191
9.1.2. Kokaina191
9.2. Potencjalne korzyści ze stosowania stymulantów w sporcie192
9.1.3. Efedryna192
9.3. Zastosowanie stymulantów w medycynie194
9.4. Działania niepożądane stymulantów196
10. Narkotyki 202
10.1. Mechanizm działania opioidów203
10.2. Potencjalne korzyści ze stosowania opioidów w sporcie205
10.3. Zastosowanie opioidów w medycynie206
10.4. Działania niepożądane opioidów208
11. Kanabinoidy212
11.1. Mechanizm działania kanabinoidów213
11.2 Potencjalne korzyści ze stosowania kanabinoidów w sporcie215
11.3. Zastosowanie kanabinoidów w medycynie217
11.4. Działania niepożądane kanabinoidów219
12. Glikokortykoidy 226
12.1. Mechanizm działania GK228
12.1.1. Receptor dla GK229
12.1.2. Genomowy mechanizm działania GK230
12.1.3. Niegenomowy mechanizm działania GK230
12.1.3. Wpływ wziewnych GK na przebudowę dróg oddechowych232
12.1.4. Niegenomowy wpływ GK na metabolizm kwasu arachidonowego232
12.2. Zastosowanie GK w medycynie233
12.3. Działania niepożądane GK235
12.4. Potencjalne korzyści ze stosowania GK w sporcie237
13. β-blokery 242
13.1. Adrenalina i noradrenalina242
13.2. Działanie β-blokerów243
13.3. β-blokery a sport246
13.4. Działania niepożądane247
14. Manipulacje krwią i jej składnikami 250
14.1. Mechanizm działania251
14.2. Potencjalne korzyści w sporcie252
14.3. Zastosowanie w medycynie254
14.4. Działania niepożądane255
15. Manipulacje chemiczne i fizyczne 258
15.1. Zamiana moczu259
15.2. Manipulacje chemiczne262
15.3. Infuzje i iniekcje dożylne264
16. Doping genowy i komórkowy268
16.1. Geny aktywności fizycznej269
16.1.1. Wytrzymałość271
16.1.2. Siła skurczu mięśni i szybkość272
16.1.3. Struktura ścięgien i ryzyko kontuzji273
16.2. Terapia genowa274
16.1.4. Uwarunkowania psychologiczne274
16.3. Doping genowy276
STANDARDY ŚWIATOWEJ AGENCJI ANTYDOPINGOWEJ (WADA) 278
17. Kontrola dopingu 280
17.1. Ogólny zarys postępowania281
17.2. Etapy kontroli284
17.2.1. Planowanie kontroli284
17.2.2. Powiadamianie zawodnika wytypowanego do kontroli285
17.2.3. Przygotowanie sesji pobierania próbek289
17.2.4. Pobieranie próbek291
17.2.5. Czynności po pobraniu próbek295
17.2.6. Transport próbek296
17.2.7. Analiza laboratoryjna296
17.2.8. Zarządzanie wynikami badań301
18. Wyłączenia dla celów terapeutycznych304
18.1. Komitet ds. Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych305
18.2. Warunki przyznania TUE305
18.3. Retroaktywne TUE308
18.4. Składanie wniosków o TUE309
18.5. Decyzje Komitetu TUE311
19. Badania laboratoryjne 314
19.1. Analityka środków dopingujących314
19.1.1. Postępowanie z próbkami315
19.1.2. Techniki analityczne316
19.1.3. Zakres badań316
19.1.4. Najczęściej wykrywane substancje dopingujące319
19.2. Organizacja laboratorium antydopingowego322
19.2.1. Wymagania akredytacyjne323
19.2.2. Polskie Laboratorium Antydopingowe326
19.3. Paszport biologiczny sportowca330
19.3.1. Koncepcja paszportu biologicznego sportowca331
19.3.2. Moduł hematologiczny333
19.3.3. Moduł steroidowy335
19.3.4. Moduł endokrynologiczny338
19.4. Alternatywny materiał biologiczny341
19.4.1. Ślina342
19.4.2. Włosy344
19.4.3. Paznokcie349
MEDYCZNE ASPEKTY STOSOWANIA ŚRODKÓW DOPINGUJĄCYCH 354
20. Kardiologiczne aspekty stosowania środków dopingujących 356
20.1. Steroidy anaboliczno-androgenne356
20.2. Erytropoetyna359
20.3. Hormon wzrostu i insulinopodobny czynnik wzrostu360
20.4. β2-mimetyki360
20.5. Diuretyki361
20.6. Środki pobudzające361
21. Wybrane endokrynologiczne aspekty stosowania środków dopingujących 364
21.1. Epidemiologia stosowania SAA365
21.2. Sposób stosowania SAA366
21.3. Rozpoznawanie i potwierdzanie stosowania SAA367
21.4. Wskaźnik T/E368
21.5. Testosteron w rywalizacji sportowej kobiet369
21.6. Powikłania dopingu SAA370
21.6.1. Powikłania sercowo-naczyniowe370
21.6.2. Powikłania neuroendokrynne u mężczyzn371
21.6.3. Powikłania neuroendokrynne u kobiet372
21.6.4. Powikłania psychiatryczne372
21.6.5. Powikłania wątrobowe374
21.6.6. Powikłania mięśniowo-szkieletowe374
21.7. Leczenie uzależnienia od SAA375
21.6.7. Powikłania nerkowe375
21.6.8. Powikłania immunologiczne375
21.6.9. Powikłania dermatologiczne375
21.8. Inne hormony uznane za środki dopingujące377
22. Diabetogenne działanie środków dopingujących 380
22.1. Aktywność fizyczna a cukrzyca380
22.2. Doping a ryzyko wystąpienia cukrzycy382
22.3. Wpływ środków dopingujących na przebieg cukrzycy384
22.4. Insulinoterapia sportowca z cukrzycą386
23. Postępowanie ze sportowcami z zaburzeniami rozwoju płciowego 390
23.1. Płeć a rywalizacja sportowa – aspekty historyczne391
23.2. Transpłciowość a sport393
23.3. Diagnostyka i leczenie zespołu dezaprobaty płci w świetle wytycznych WADA395
24. Leki psychotropowe a doping 398
24.1. Układy monoaminoergiczne398
24.1.1. Układ serotoninergiczny399
24.2. Wpływ neuroprzekaźników monoaminowych na wysiłek i zmęczenie400
24.1.2. Układ dopaminergiczny400
24.1.3. Układ noradrenergiczny400
24.3. Substancje psychoaktywne w sporcie402
24.3.1. Kanabinoidy404
24.3.2. Substancje pobudzające405
24.4. Leki przeciwdepresyjne a zdolności wysiłkowe407
24.5. Leki przeciwpsychotyczne w sporcie414
25. Leczenie astmy a doping418
25.1. Leczenie astmy w świetle przepisów antydopingowych419
25.2. Wpływ leczenia astmy na zdolność do wysiłku – kontrowersje i rzeczywistość421
25.3. Zbyt pochopne rozpoznawanie astmy u sportowców?423
26. Problem dopingu w praktyce lekarza medycyny sportowej 428
26.1. Sportowcy amatorzy a doping428
26.2. Sportowcy wyczynowi a doping429
26.2.1. Otwarty charakter listy WADA430
26.2.2. Leki i suplementy diety432
26.2.3. Wyłączenia dla celów terapeutycznych433
VARIA 436
27. Doping nieświadomy 438
27.1. Suplementy diety zanieczyszczone lub zafałszowane środkami dopingującymi439
27.1.1. Przypadek Jakuba Wawrzyniaka440
27.1.2. Przypadek Konrada Bukowieckiego442
27.2. Minimalizowanie ryzyka pozytywnych wyników badań antydopingowych443
27.3. Substancje zabronione w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego445
27.4. Środki anaboliczne w produktach pochodzenia zwierzęcego447
27.4.1. Przypadek Adama Seroczyńskiego448
27.5. Bierne palenie450
27.6. Metabolizm substancji dozwolonych do zabronionych451
28. Doping a zdrowie publiczne 456
28.1. Doping w sporcie amatorskim457
28.2. Wspomaganie żywieniowe osób o wysokiej aktywności fizycznej458
28.3. Rynek produktów spożywczych dla sportowców w Polsce459
28.4. Negatywne skutki zdrowotne dopingu462
28.5. Doping mózgu463
29. Toksykologia środków dopingujących 466
29.1. Klasyczne środki dopingujące467
29.2. Nowe związki psychoaktywne469
29.2.1. Syntetyczne kanabinoidy469
29.2.2. Syntetyczne katynony471
29.2.3. Pochodne fenyloetyloaminy472
29.2.4. Pochodne tryptaminy i piperazyny473
29.2.5. Pochodne opiatów474
30. Przestępczość farmaceutyczna a doping 478
30.1. Historia walki z przestępczością farmaceutyczną479
30.2. Zorganizowana przestępczość farmaceutyczna a przestępczość narkotykowa486
30.3. Nielegalne i sfałszowane steroidy anaboliczno-androgenne487
30.4. Sfałszowane suplementy diety i odżywki dla sportowców489
30.5. Ustawodawstwo związane ze zwalczaniem przestępczości farmaceutycznej492
31. Krwawe opowieści, czyli dziennikarstwo na dopingu 496
Skorowidz504

przepisem,żepróbkipobranepodczaskontrolimogąbyćprzechowywane

iponownieanalizowanewciągu10latoddatypobrania(początkowobyło

toosiemlat).Odtegoczasukoniecznośćuaktualnianiawynikówimprez

sportowychiichmedalistówzdarzasiędośćczęsto.Przykładowo,wtrak-

cieIOwLondynie(2012)ujawnionotylkojedenprzypadekdopingu,ale

popowtórnychanalizachczęścipróbekpobranychwówczasoduczestni-

kówigrzyskstosowaniedopinguudowodnionojużok.60sportowcom.

Dotegodoszłakoniecznośćanulowaniawynikówtymzawodnikom,któ-

rzywLondynieniepowinniwogólewystartować,bowcześniejstosowali

doping,aledopieroreanalizaichpróbekpolatachpotwierdziłatenfakt.

Wgroniesportowcówzdyskwalifikowanychwskutekpozytywnychwyni-

kówkontrolidopingutużprzedlubpodczasIOsątakżePolacy.WMon-

trealu(1976)bylitozwycięzcawagilekkiejwpodnoszeniuciężarów

ZbigniewKaczmarekidyskobolkaDanutaRosani,wpróbkachktórychwy-

krytosyntetyczneSAA.WPekinie(2008)worganizmiekajakarzaAdama

Seroczyńskiegostwierdzonoklenbuterol(patrzrozdz.27:nDopingnie-

świadomy”).DostartuwigrzyskachwRiodeJaneiro(2016)wostatniej

chwiliniedopuszczonozawodnikówpodnoszeniaciężarów,braciTomasza

iAdrianaZielińskich,zapozytywnywyniknaobecnośćnandrolonu.Ad-

rianmiałwBrazyliibronićtytułumistrzaolimpijskiego.Zkoleipodczaszi-

mowychigrzyskzdyskwalifikowano:wCalgary(1988)hokeistęJarosława

Morawieckiego(zatestosteron),wVancouver(2010)biegaczkęnarciarską

KornelięMarek(zaerytropoetynę),awSoczi(2014)bobsleistęDaniela

Zalewskiego(zastymulant-N,α-dietylofenyloetyloaminę).

Ciekawostkąjestfakt,żeodmomentuwprowadzeniasystematycznych

kontrolitylkowtrakciejednychletnichIOnieodnotowanoprzypadków

stosowaniadopingu.Miałotomiejscew1980r.wMoskwie.Jednakponow-

nebadaniapróbekpobranychoduczestnikówigrzysk,wykonanewspólnie

przezlaboratoriawKoloniiiSt.Petersburgupodnadzoremprof.Manfre-

daDonike,wykazałyuok.2%badanychmężczyzniu7%kobiet(szczegól-

niepływaczekilekkoatletek)wyraźnepodwyższonestężenietestosteronu

wmoczu.Jedynymwyjaśnieniemtegofenomenubyłoużycieprzezspor-

towcówsyntetycznychpreparatówtestosteronu.EndogenneSAA,zewzglę-

dunabrakmetodumożliwiającychudowodnienieichstosowania,niebyły

wówczaswymienionenaliściesubstancjizabronionychwsporcie.Dopie-

rowynikiwspomnianychbadańspowodowaływprowadzenienatęlistę

takżetestosteronuorazopracowaniemetodwykrywaniadopinguzwiąz-

kamiendogennymi.Donikebyłjednąznajsłynniejszychpostaciświatowe-

gosystemuzwalczaniadopingu,zwanymczęstoprzezmedianpapieżem

antydopingu”

.Wlatach1979-1995byłkierownikiemInstytutuBioche-

1.4.DOPINGNAIGRZYSKACHOLIMPIJSKICH

Brak wyników

Doping w sporcie

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra