Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Zadaniarozwojowe–podstawyteoretyczne
Nakażdynowyetaprozwojumożnaspojrzećprzezpryzmatpojawiają-
cegosięnowegozadaniarozwojowegooraznowegokontekstu:wewnętrz-
nego(dojrzewanieorganizmu)izewnętrznego(zmianaoczekiwańspo-
łecznych).Wanalizierozwojuczłowiekaistotnesąwięcdwaaspekty:opis
tego,comazostaćrozwinięte,abydobrzefunkcjonować(czyliopiszadań
rozwojowych),orazopisaktualizacjitychzadań.
OdczasówRobertaHavighursta(1948/1981),którywprowadziłdo
psychologiipojęciezadańrozwojowych,nastąpiłyistotnezmianywrozu-
mieniuistotytegozjawiska.Szczególnespojrzenienazagadnieniezadań
rozwojowychproponująprzedstawicielepsychopatologiirozwojowejwy-
wodzącejsięzbadańnadprzebiegiemrozwojuczłowieka(por.Cicchetti
1993;Cierpiałkowska,Sęk2005).Jesttodynamicznierozwijającasię
dziedzinawiedzy,wyjaśniającazróżnicowanywpływczynnikówbiolo-
gicznych,psychicznychispołecznychnagenezęimechanizmypowstawa-
niaproblemówpsychicznychnaróżnychetapachżycia.
Celembadańpodejmowanychzperspektywypsychopatologiirozwojo-
wejjestwyjaśnienie,wjakisposóbdochodzidopojawieniasięnieprzy-
stosowawczychwzorówzachowańujednostki–wkontekścieniezrealizo-
wanychzadańrozwojowych–orazjakiekonfiguracjeczynnikówryzyka
izasobówwpływająnazanikanietychdezadaptacyjnychzachowań,ajakie
naichstabilizowaniesięnaposzczególnychetapachżycia.Współczesne
modelepsychopatologiirozwojowejczęstoopierająsięnapodstawowych
założeniachzaczerpniętychzkoncepcjiDantegoCicchettiegoiFredaRo-
goscha(1996;2002).Popierwsze,podkreślasię,żewrażliwośćnaniedosto-
sowaniezmieniasięwciągużyciaizależym.in.odwymagańrozwojowych
dziecka–zjednejstronyodjegopotrzeb,zdrugiejodtypuzadańrozwo-
jowych,którepowinnowtymczasiezrealizować.Podrugie,przyjmujesię
transakcyjnymodelrealizacjizadań,wskazującnaichpośredniczącąrolę
wprzebiegurozwoju.Iostatecznie,poziomrealizacjizadańrozwojowych
jestuwarunkowanywielomaczynnikamibiologicznymi,psychologiczny-
miispołecznymi,zktórychjednemogąmiećcharakterczynnikówryzyka,
drugienatomiastzasobów.Podkreślasię,żenietylekonfiguracjatychczyn-
ników,copoziomichdopasowaniadowymagańrozwojowychdzieckama
wpływnakształtowaniesięmechanizmówzdrowialubzaburzeńpsychicz-
nych(Windle,Searles1990;Cicchetti,Rogosch2002).
Zperspektywypsychopatologiirozwojowejścieżkirozwojowewy-
wodzącesięzewspólnychpoczątkowychwarunkówlubdoświadczeń
(np.dziecialkoholików)mogąprowadzićdoodmiennychrezultatów(multi-
