Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdziałi.zarysdziejówxix-wiecznejwarszawy
wxixwieku,wykorzystywanebyły
zamiastwojewództwwyznaczonogu-
napodbudowęwmakadamizacji.Ten
bernie),aoświatępoddanostopniowej
nowyrodzajnawierzchni,wymyślo-
rusyfikacji.
nywAnglii,stałsięniezwyklepopular-
WskutekrepresjiWarszawastraci-
nywpierwszejpołowiestulecia51.Nowy
łanaprestiżu,gdyw1837rokuodebra-
brukskładałsięzdwóchwarstw:wspo-
nojejprzywilejstołeczności.Cozatym
mnianejdolnej,czylikamieniałupanego,
idzie,zmianydotknęłyrównieżsamo-
orazgórnej–tłucznia,żwiruipiaskuod-
rządmiasta.W1839rokuostatecznie
powiedniowałowanychipolewanych52.
odebranospodzwierzchnościUrzędu
WWarszawiełącznadługośćulicma-
Municypalnegowładzęnadpolicjąwy-
kadamizowanychwyniosłaokoło14km,
konawczą.Najejczelestanąłoberpolic-
donajważniejszychzaliczałysięAlejeJe-
majster,podległyjedyniewojennemu
rozolimskie,KrakowskiePrzedmieście,
generał-gubernatorowi57.Od1stycz-
KrólewskaiNowyŚwiat53.
nia1843rokuUrządMunicypalny
Pozytywnezmianyzaszłytakże
zmieniłnazwęnaMagistratm.War-
wdziedzinieoświetlenia.Wkrajobrazie
szawy58.Władzastojącegonajegocze-
miastapojawiłysięlatarnierewerbero-
leprezydenta,zewzględunatrwający
weigenewskie54.Siećlatarnirozwijała
stanwojenny59,byłajedynieiluzorycz-
siędziękiwprowadzeniuod1818roku
na.Wrzeczywistościwykonywałon
podatkulatarniowego.Dojegozapła-
tylkonakazyczłonkówKomisjiRządo-
tyzobowiązanibyliwszyscywłaściciele
wejSprawWewnętrznych60.Ewolucji
domówprzyulicy,naktórejmiałobyć
uległrównieżbudżet,któryopierałsię
wprowadzoneoświetlenie55.Wprzed-
odtądnadochodachzopłatwnoszo-
dzieńpowstanialistopadowegowWar-
nychdokasmagistrackich:odwyszyn-
szawieświeciłojużprawiesześćsetlatar-
kuiimportunapojówalkoholowych,
ni,głównienanajważniejszychulicach
rogatkowych,brukowego,kominowe-
miasta.
go,czyodtzw.procederu,którątona-
Powstanielistopadowedałochwilo-
leżnośćuiszczalirównieżdorożkarze.
wąwolnośćPolakom,alerepresje,jakie
Jednymznegatywnychskutków
spadłynanichpojegoupadku,dopro-
upadkupowstaniabyłznacznyspa-
wadziłydostagnacjiwrozwojumiasta.
dekliczbyludnościWarszawy,głów-
NowymnamiestnikiemKrólestwazo-
niedostrzegalnywśródmęskiejczęści
stałIwanPaskiewicz,anamieszkań-
populacji,aspowodowanyprzymuso-
cównałożonokontrybucje,wprowadzo-
wąemigracjąpowstańcóworazepide-
nyzaśw1832rokuprzezcaraMikołajai
miami(szczególniecholeryprzywleczo-
StatutOrganicznyzniósłwieleprzywi-
nejprzezarmięDybicza)61.Liczebność
lejówkonstytucyjnych,m.in.odrębną
mieszkańcówograniczałponadtosta-
armię,sejm,atakżeoddzielnąkorona-
łypobórwojskowy,najdotkliwszydla
cjęnakrólapolskiego.Niewielepóźniej
warstwniższych62.Dopierow1840roku
naziemiachKrólestwawprowadzono
liczbamieszkańcówwróciładosta-
rosyjskąwalutę56,systemmiariwag,
nuprzedpowstaniowego.W1861roku
podziaładministracyjny(od1837roku
zmienionoprzepisyrejestracyjne,gdyż
19
