Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
założenie,żezdolnościniekształtująsięsame,zaśoddziaływania
środowiskarodzinnegostanowiąistotnyczynnikichrozwoju,
poniżejprzedstawiamskoncentrowanyopisnajczęściejcytowanych
rozwojowychkoncepcjiimodelizdolności,któreakcentująudział
rodzinywprocesachtransformacjipotencjałówzdolnościowych
dzieci.
Jakopierwsząnależywskazaćopublikowanąw1983roku
psychospołecznąkoncepcjęAbrahamaJ.Tannenbauma,wmyśl
którejtransformacjazdolnościpotencjalnych,przejawianychprzez
dzieci,dopostacizdolnościrzeczywistych,ujawniającychsięuosób
dorosłych,jestmożliwaoilezaistniejepięćkoniecznych,wzajemnie
powiązanychczynników:a)zdolnościogólne(chodzituowysoką
inteligencję,choćmożebyćonawróżnymstopniu–mniejszymlub
większym–związanazezdolnościamikierunkowymi),b)zdolności
kierunkowe(łączącesięzkonkretnądziedzinąaktywnościdziecka),
c)czynnikipozaintelektualne(obejmująceprzedewszystkim
motywacjędodziałania,pozytywnąsamoocenęizdrowie
psychiczne),d)wsparcieśrodowiskowe(dotyczyprzedewszystkim
oddziaływań,jakichdoświadczadzieckozestronyśrodowiska
rodzinnego,rówieśniczego,szkolnego,leczuwzględniasiętutakże
szerszykontekstspołeczno-kulturowy,ekonomicznyipolityczny)
oraze)sprzyjającyrozwojowiprzypadek(wznaczeniuzdarzenia
losowego,trudnegodoprzewidzenia,któremożezadziałaćjako
stymulatorlubinhibitorrozwoju).Wyróżnioneelementywchodzą
zesobąwróżneinterakcje,każdyznichmapewnąwartośćprogową
iniemożezostaćzrekompensowanyprzezżadeninny
63
.
Kolejnymzrozwojowychmodelizdolności,uwzględniającym
–obokczynnikówosobowościowych–takżekontekst
środowiskowy,wtymrodzinny,jestwieloczynnikowymodel
zdolnościFranzaJ.Mönksa,opublikowanyw1986roku.Stanowi
onrozwinięcietrójpierścieniowegomodeluzdolnościopracowanego
przezJosephaS.Renzulliegopodkonieclat70.XXwieku,który
autordoskonaliłwkolejnychlatach.F.J.Mönksuzasadnia,
iżdouzyskaniawysokiegopoziomuosiągnięćwokreślonej
dziedzinieaktywnościniezbędnajestoboksprzężeńzwrotnych
zachodzącychpomiędzytrzemagrupamicechwyróżnionychprzez
J.S.Renzulliego,awięcponadprzeciętnymizdolnościami
intelektualnymialbospecjalnymi,wysokimstopniemzaangażowania
wzadanieorazwysokimpoziomemzdolnościtwórczych
64
,także
