Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie:doświadczeniecodziennenatleinnychformdoświadczenia
21
przypuszczać,żepodstawoweznaczenieprzypisaćnależyograniczeniu
siecispołecznych,copowodujetrudnościzuzyskaniemwsparciaspołecz-
negozestronyinnychosób.
Doświadczeniezmiany,którejestcodziennościączłowiekanowocze-
sności,późnejnowoczesności,awdwójnasóbmieszkańcapodlegającej
szybkimtransformacjomPolskiprzełomuXXiXXIwieku,wiążesię
zcierpieniemwywoływanymprzezprzemianyniszcząceustalonyporzą-
dek,zktórymitrzebasobieradzić.Nawetjeśliichkonsekwencjesąogólnie
rzeczbiorącpozytywneitakprzezpodmiotdoświadczane,niemożnasię
imniepoddać,niereagowaćaniniezauważać.Wtympunkcieubezwłasno-
wolnieniepodmiotunabieracharakterutrajektorycznegowsensie,jakina-
dajetemupojęciuFritzSchütze.Śladtakiegodoświadczeniaznajdujemy
wkilkutekstachniniejszegozbioru.DariuszTokarzwartykuleRomowie
wobeczmianspołecznych.Międzytradycjąadoświadczeniemspołeczeń-
stwaobywatelskiegoomawiadziałaniapodejmowanenarzeczRomów
przezpaństwoorazsamorządyzpunktuwidzeniauczestnictwatejmniej-
szościwspołeczeństwieobywatelskim.Romowie,przedktóryminowa
rzeczywistośćotwieramożliwościdawniejnieosiągalne,mozolnieucząsię
jedostrzegać,definiowaćjakoszansenp.uzyskaniewykształcenia,działal-
nośćwstowarzyszeniu,przebudzenieetniczne.Żmudnenabywanieumie-
jętnościfunkcjonowaniawkulturzedominującej,doświadczanieświata
wodmiennyodwcześniejszegosposób,zachodziniebezoporuzestrony
tradycyjnychinstytucjiisymboli,którepozwalająwysuwaćokreślone
oczekiwania,niezawszeistotnezteraźniejszegopunktuwidzenia,aczęsto
niemożliwedouzgodnieniaznim.Wwypadkuspołecznościromskiejdo-
świadczeniespołeczeństwaobywatelskiegojestmożliweprzyzanegowaniu
nprzestrzenidoświadczenia”iotwarciunhoryzontuoczekiwań”odniej
oderwanych,niedającychsięzniejwyprowadzić.Podobnedoświadczenia
sąudziałeminnychanalizowanychwtymtomiegrupimniejszości,które
uzyskująmożliwośćfunkcjonowaniawsferzepublicznejwodmiennyniż
wcześniejsposób,takżedoznającwzwiązkuztymdyskomfortu.
Doświadczeniewiążesięrytuałem.Dlaantropologaniejestżadnym
odkryciemfakt,żerytuałmożeodgrywaćpodstawowąrolęwformułowa-
niudoświadczeń,czynićdostępnąwiedzęniemożliwądouzyskaniawinny
sposób.Funkcjarytuałunieograniczasięzatemdoeksternalizacjidoświad-
czenia,pozwalającmuwydobyćsięnaświatłodzienne,leczwyrażającdo-
świadczeniatymsamymzmieniajeimodyfikuje.Rytuałumożliwiazaże-
gnaniekryzysuwświecie(Douglas2006:42).Zdrugiejstronyniekiedy
doświadczeniekojarzonebywazczymśsubiektywnym,skrajnieprywat-
