Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Czywartowspółcześniezastanawiaćsięnadontologicznymstatusem
duchowości?1.Wpytaniutymodsłaniasiępodstawowaprzesłanka:istnieje
coś,copoddajesiępewnegorodzajuidentyfkacjiizachowuje„prawodo
1
PawełSochauważa,żeduchidusza,kojarzonewspółcześniewkulturzeZachoduze
sferąsakralną,ustępująmiejsca–przedewszystkimwdyskursienaukowym–duchowości,co
należywiązać„zpopularności[ą]tegookreśleniawzsekularyzowanejmentalnościludziZacho-
du”.Nieujmującduchowościjakoniezbędnemupierwiastkowireligijnościczłowieka,azatem
niełączącjejtylkozżyciemreligijnym,zwłaszczazpogłębionymijegoformami,częstomówi
sięoniejjakooduchowościbezreligijnej.Duchowyrozwójczłowiekajestmożliwybezudziału
religii,tymbardziejbezwpływureligiizinstytucjonalizowanej–Kościoła.DlaSochyducho-
wośćjestkluczowymobszaremspójnieujmującymto,cowczłowiekuludzkieiktóryswoją
jakość„pozyskuje”wswej(duchowej)przemianie,„nazywanejteżduchowymtranscendowa-
niem,akrócej–transcendencją”.Duchowośćtakpojmowanaodnosiłabysiędodoświadcze-
niaosobistego,intymnego,wewnętrznegoiegzystencjalnego,doosobistegodoznaniaiprzeży-
ciatego,co„odrywasię”odzinstytucjonalizowanejreligii,choćmożełączyćsięiźródłowo
zakorzeniaćwreligijnościczłowieka(P.Socha,Przemiana.Wstronęteoriiduchowości,Zakład
WydawniczyNomos,Kraków2014,s.19,113).Zob.:A.Grzegorczyk,J.Sójka,R.Koscha-
ny(red.),Fenomenduchowości,WydawnictwoUniwersytetuim.AdamaMickiewicza,Poznań
2006;J.Mariański,Nowaduchowośćjakofenomenponowoczesności–alternatywaczydo-
pełnieniereligijności,[w:]tenże,Religiawspołeczeństwieponowoczesnym,OfcynaNaukowa,
Warszawa2010,s.195–242;T.Sieczkowski,P.Grabarczyk(red.),Granicesacrum.Wymiary
religijnościwmyśliwspółczesnej,WydawnictwoUniwersytetuŁódzkiego,Łódź2017.
WtymmiejscuwypadanamwskazaćnaanalizyJacquesaDerridyducha(Geist)idu-
chowości(geistlische)wtwórczościMartinaHeideggera,wktórejichzjawianiesięjako
powracającychzjawlokujesięmiędzy„platońsko-chrześcijańskim,metafzycznymlubon-
to-teologicznymokreśleniemduchowości(geistig)ainnąmyśląoduchowości[ł]chodzi
ogeistlische,tymrazemoderwane–jakchciałtegoHeidegger–odswojegochrześci-
jańskiegoczykościelnegoznaczenia”.DerridastarasięuchwycićdrogiHeideggerawypo-
wiadaniasięiniewypowiadaniasięoduchuiduchowości,któremutowarzyszyłaintencja
zdechrystianizowania,choćnieodrzucałichokreślenia(awzasadzieducha)jakospiri-
tusipneuma,nieuważałjednak,żeźródłowomożnajesprowadzićdospiritusipneuma
(J.Derrida,Oduchu.Heideggeripytanie,tłum.B.Brzezicka,WydawnictwoNaukowePWN,
Warszawa2015,s.21,110).
