Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trawestacjeprzysłówisloganów,zabawneetymologie,satyryczne
hasłasłownikowe.Efekt?Silvarerum!
Terminologiczneniejasnościinieporozumieniawynikajązfaktu,
żewyraz„aforyzm”pochodziodgreckiegosłowa
aphorismós,cooznacza„oddzielenie”,„określenie”,„osiągnięcie
pewności”–czyli„odgraniczam”,„oddzielam”,„definiuję”.Jeszcze
wXIXw.termin„aforyzm”funkcjonowałwnaucejakookreślenie
wynikuobserwacjiidoświadczenia(vide:pisanewpoetycefragmentu
filozoficzneprzemyśleniaArturaSchopenhauerapt.Aforyzmy
omądrościżycia).Historycyliteraturyborykająsięwięc
zrozdzieleniemznaczeńposzczególnychterminów,jak:maksyma,
sentencja,aforyzm,fragment–gdyż„popierwsze,wjednymitym
samymjęzykuteróżnenazwyużywanesąniekiedysynonimicznie,
niekiedyzaśtak,jakgdybygraniczyłyzesobąlubzgoławzajemniesię
wykluczałyalboprzynajmniejuwydatniałyodmienneaspekty
znaczeniowe.Podrugie,jednaitasamanazwa,którawystępuje
wróżnojęzycznych,aleetymologicznietożsamychwariantach–np.
aphorisme,aphorism,Aphorismusalbosentence,Sentenz–jeśli
wogólemiałybyoznaczaćautentycznygatunekliteracki,towróżnych
językachniezawszetensamgatunek.Jeśliponadtouwzględnić
przemianyzachodzącezbiegiemczasuwterminologii,towypadnie
stwierdzić,żesytuacjajestdośćskomplikowana”(FranzH.Mautner).
Wobecpowyższychrozbieżności–Mautnerzaproponowałsłowo
rumby(przyjęteprzezPaulaValéry’egozterminologiiżeglarskiej)dla
oznaczeniawszystkichodmiangatunku.Niezyskałoonojednak
aprobatywkręgachznawcówaforystyki.
Jakwobectegozdefiniowaćaforyzm?Jakustrzecsięprzed
najczęstszymibłędamiwdefiniowaniu?Cozrobić,bydefinicjanie
byłazaszerokalubzawąska,byuniknąćbłęduprzesunięcia
kategorialnego,byniestosowaćbłędnegokołabezpośredniego(idem
peridem–czylitosamoprzeztosamo)czybłędnegokoła
