Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Jakgdybytobyłaprawda…”Podejrzanyrealizm…
27
ParodystycznyżywiołdziełaWitkacegouderzyłbezpośrednio
wautoraWilkówwnocy;nietylkowszakkojarzonegozpoetyką
dramaturgiirealistyczno-naturalistycznej,mieszczańskiej,oby-
czajowej,melodramatycznej,aletakżewiązanegoznastrojowo-
ściąmodernistyczną,przedewszystkimjednakwciążpoWielkiej
Wojniewystawianego.Tymczasem-jakgłosiłWitkacy-formu-
łydziewiętnastowiecznegoteatruuległyjużwyczerpaniu.Zjed-
nejstronynapewnotrudnobyłoby,przynajmniejwpierwszym
odruchuimającnauwadzeprzedewszystkimtwórczośćzkręgu
realizmu,przypisaćRittnerowirewolucyjnenowatorstwo,tempe-
ramentprowokatorażonglującegoestetykągroteskiczychociażby
współtworzeniepodwalinpolskiegomodernizmu,zdrugiejstrony
zaśdramatWmałymdworkuWitkacego-pośrednioparodiujący
Wmałymdomku-dziękinieskomplikowanejkonwencjindrama-
turodzinnego”zyskałmianoutworu,któryndobrzewprowadza
wświatWitkiewiczowskiegoteatru”
20
,arównocześniepokazuje
mechanizmkwestionowaniatradycyjnych,dezaktualizującychsię
iprzewidywalnychform.Przeciwwagądlatradycjijestbowiem
eksperyment21.NegatywnetłodramatuWitkacegostanowiłzatem
jużnieoryginalnyartystycznie,alewciążnośnyipopularnywśród
teatromanówwzorzecdramaturealistycznego,bazującywszakna
odbiorczychprzyzwyczajeniach.CzyWmałymdworkudoszłodo
spotkaniaWitkacegozRittnerem?Tak,jakwsaliluster.Itonie
tylkooniepodlegającydyskusjiżywiołkarykaturytutajchodzi.
Wydajesię,żeWitkacydodatkowopodświetliłdramaturgięautora
Wmałymdomku,pokolejnychstulatachmożnazatemdostrzec
dosyćwyraźneidotądignorowanetropyinterpretacyjne:gręmię-
dzyprzejaskrawieniemazdystansowaniem,międzyrealizmem
asubiektywizmemisymbolizmemwutworachTadeuszaRittnera.
20
J.Degler,op.cit.,s.526.
21
Zob.J.Sławiński,Kategoriatradycji,[w:]idem,Koncepcjajęzykapoetyckiego
awangardykrakowskiej,Kraków1998,s.248.
