Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JANUSZSYTNIK-CZETWERTYŃSKI
PERZANOWSKIEGODROGAPRAWDY
Światniechętnieodsłaniatajemnice.Mówienieprawdy,czyraczejtego,cojesteśmyskłonni
uznawaćzaprawdziwe,wymagastarannegoprzygotowania.Itozarównowzakresiemeryto-
rycznym,jakimoralnym.
Różnesąobliczaipoziomyprawdy.JerzyPerzanowskiwybrałdrogęprawdnajogól-
niejszych.Najogólniejszych,awięcprostychiewidentnych.
Byzrozumiećjegosposóbmyślenia,należy,conieodzowne,zrozumiećgojakoczło-
wieka.Zacznijmyodkwestiiosobistych.
Perzanowskibyłczłowiekiem-jakmytonazywamy-dotkniętymprzezlos.Nieule-
czalnachorobasynazdeterminowałażycienaukowca,wtymrównieżkarieręzawodową.
Medycyna-bytakrzec-niepotrafiławtejsprawiedotrzećdoprawdy.Perzanowski,który
niebyłautorytetemwzakresiemedycyny,przeniósłwięcproblemnapoziombardziejogól-
ny.Skupiłsięnametodologii.Szukałoptymalnejdrogiprawdy,wspólnejwszystkimdzie-
dzinom.
Takrozumianadrogaprawdymusidotyczyćsprawnajogólniejszych,tego,odczego
wszystkosięzaczyna-bytu(bytujakotakiego).Dopieropóźniej,stopniowo,możnaprzejść
dopytańnaukszczegółowych.ItakijestplanicelpracyPerzanowskiego.
Sąwięcdwiedrogiprawdy-prawdametodyiprawdaprzedmiotubadań.
Tobyłapierwszarzecz,którąmusieliśmywyjaśnić.
Przejdźmydosprawydrugiej.Drogaprawdytodzieło,któreniestanowirozprawypo-
pularnej.Jesttoklasycznarozprawazzakresuontologii.Ajednakniesposóbniedostrzec
wniejodniesieńdopraktyki.Praktykaowychbadańdotyczy-codlaPerzanowskiegobyło
niemniejważne,oilenienajważniejsze-kognitywistyki.
Kognitywistykamatupodwójneznaczenie.Popierwsze,rozumianajakowyemancy-
powanafilozofiaumysłu,stanowiłaorężPerzanowskiegowwalcezchorobąsyna.Podrugie,
wproblematycekognitywistycznejogniskująsięnaczelneproblemyfilozofii,szczególnie
problemwspółistnieniadwóchpodstawowychpierwiastków:materialnegoiduchowego.
Problemtenmożemyuogólnićdopostaci:wjakisposóbrzeczynamacalne,jaknaprzykład
ciała,kontaktująsię,aprzecieżkontaktująsięwnas,zrzeczaminienamacalnymi,takimijak
naprzykładrozum?
Teoriakognitywistykibadawięcpunktwspólnyświatanamacalnegoinienamacalnego
orazprocesodpowiedzialnyzaprzekazywaniebodźców.Wspomaganaprzezontologiębada
równieżcoświęcej,amianowicie:czyrzeczywiścieistniejąreprezentacjeświatamaterialne-
goiidealnego?Niebadawięctylkotego,czymdanerzeczysą,aleprzedewszystkimto,czy
wogólesą,czyteżtylkowydająsiębyć.StądPerzanowskipyta:cojest?nietylkowodnie-
sieniudobytu,alerównieżjakości.
Azatemrzeczywistośćmacharakteronto\logiczny.Dwiesąbowiemsferyrzeczywi-
stości-sferaontologiczna(naturalna)isferawszystkichmożliwości(logiczna).Sferaonto-
logicznaodnosisiędosposobuistnieniabytu,sferalogiczna-dojegostruktury.Danybyt
możnawięcdefiniowaćjakoastrukturalny(zpunktuwidzeniaontologii)albojakozbiór
szeregurozmaitychinformacji(zpunktuwidzenialogiki).Ztegodychotomicznegocharakte-
VII
