Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
DrogamiAwangardy
niżtedostrzeganezperspektywystolikakawiarnianego,usy-
tuowanegowśrodkuwielkiegomiasta7.
Jakmożnasiędomyślać,spotkanieKonińskiegozkon-
cepcjamiprogramowymiTadeuszaPeiperamogłomiećgłów-
niepolemicznycharakter.Krytykzaatakowałjewartykule
zatytułowanymSłońceczyguzik?8.Zestawionetusłowapo-
chodziłyzeszkicuMetaforateraźniejszości,wktórymredaktor
flZwrotnicy”napisał:flCzłowiekdzisiejszyniemapowodu
widziećwsłońcunicwięcejnadzłotącętkę,mazaśprawo
wguzikuodspodniupatrywaćzwierciadłoswojejwłasnej
wielkości”9.Słowatenależałooczywiścierozumiećmetafo-
rycznieiczytaćjewkontekściecałościwywodówPeipera,
któryczęstoposługiwałsięparadoksem,intelektualnąprowo-
kacjąiostrym,przesadnymażdokrańcowościujęciemwła-
snegostanowiska,gdyż-jaksięwyraziłprzyinnejokazji-
flbezprzesadyniemazasady”.Wtenwłaśniesposóbstarał
sięformułowaćnowezasadydlanowejsztuki.Niemniej
owoparadoksalnezestawieniesłówprzezPeiperadobrze
wyrażałojegointencje.
StanowiskoautoraTędyjestdobrzeznane,zostałosko-
dyfikowanejużwpierwszychnumerachflZwrotnicy”,m.in.
wtakichartykułach,jak:Miasto.Masa.MaszynaiMetaforate-
raźniejszościorazwksiążceNoweusta,niemniejnaużytekni-
niejszegotekstuprzypomnijmynajważniejszeelementypro-
gramupisarza.
Peiperbyłzawszepostronieflmiasta”jakooptymalnego
środowiskadlażyciawspółczesnegoczłowieka,postronie
flmasy”,chociażzatymniezbyttrafnymokreśleniem,ma-
jącymbowiemiujemneskojarzenia,jakbywduchuksiążki
GustawaLeBonaPsychologiatłumu,kryłasiękoncepcjaspo-
łeczeństwajakosfunkcjonalizowanegoizorganizowanego
zbiorujednostek.Wreszciechodziłoomaszynę,tenrzeczy-
wistywynalazekczłowieka,któryzzasady,zdaniemredak-
toraflZwrotnicy”,wpływałnakształtnowejsztukiiliteratu-
7Zob.T.Kłak,StolikTadeuszaPeipera.OstrategiachAwangardy,Kraków
1993,s.30-62.
8K.L.Koniński,Słońceczyguzik,flGłosNarodu”1923,nr207.Przy-
wołanewtekściecytatypochodząztegoźródła.
9T.Peiper,Metaforateraźniejszości,cyt.za:idem,Tędy.Noweusta,Kra-
ków1972,s.57.Słowatebyływpierwodrukuzapisanepogrubionączcion-
ką.Lokalizacjadalszychprzytoczeńztegotekstuwpostaciskrótu:MT,ze
wskazaniemstrony.
