Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
KazimieraLis
zastanawiałsięnadpodłożemtowarzyszącegoGogolowinieustannie,jakstwierdzał,
nstrachuprzedśmiercią”.ByłGogolhipochondrykiem,przekonanymonieuleczalnej
chorobiedrążącejjegomózg,całyorganizm,któraodbierasiłypotrzebnedowypełnienia
wielkiegozadania,jakiegosiępodjął.Korolenkozwróciłuwagęnato,iżnapadysmutku
imrocznegonastrojutowarzyszyłyGogolowiodsamychpoczątkówtwórczości,jakina
to,żedoswychtryskającychhumorem,mieniącychsięfantazjąWieczorównafutorze
kołoDikańkisamautorodnosiłsięzndziwnymlekceważeniem”.nОнкакбудтонемог
забыть-pisałKorolenkowartykuleTragediawielkiegohumorysty-личногоузко
служебного,таксказать,санитарногозначениясвоихмолодыхвдохновений”13.Po-
woływałsięnawyznaniasamegoGogola,jaknp.tozjegoSpowiedziautorskiej:
Причинатойвеселости,которуюзаметиливпервыхмоихсочинениях,заключаласьвне-
которойдушевнойпотребности.Наменянаходилиприпадкитоски,мнесамомунеобъясни-
мой,котораяпроисходила,можетбыть,отмоегоболезненногосостояния.Чтобыразвлекать
самогосебя,явыдумывалцеликомсмешныелицаихарактеры,поставлялихмысленновса-
мыесмешныеположения,вовсенезаботясьотом,зачемэто,длячегоикомувыйдетотэтого
какаяпольза14.
ZapewneautorowiWieczorówniechodziłojedynieozabawianiesiebie,natomiast
samaktkreacji,powoływaniadoistnieniawytworówswejwyobraźni,jakifantazjiludu
ukraińskiego,sprawiałmuradość-byćmożenieświadomemujeszczewówczas,żejest
urodzonymArtystą,żewłaśnieobjawiałomusięjegoprawdziwepowołanie.
Diagnozamedyczna,popartanaukowowiedząpsychiatryczną,postawionaw1902
rokuprzezlekarza-psychiatrę,niejakiegoMikołajaBażenowawartykuleChoroba
iśmierćGogola(nРусскийвестник”,luty1902),znanaKorolence,potwierdzaławy-
krystalizowanąjakobyjużw1834rokunerwicędepresyjnąupisarza,najprawdopodob-
niejopodłożugenetycznym.Korolenkowyciągnąłstądwniosekodwóchprzeciwstaw-
nychsiłach-radościtworzeniainiekorzystnychwpływachorganicznych,któreodtąd
toczyływalkęwnkruchejkonstrukcjipisarza”15,jakiprzekonanie,żekażdyjegoutwór
byłnietylkonperłąartystyczną”,aleizwycięstwemduchanadchorobą,geniuszunad
fatalnąniemocąorganizmu,nadlękiemprzedśmiercią.
Wedługwspółczesnychnampsychiatrów,nawracająceokresydepresji,egzaltacji,
hipochondriibyłysymptomatycznedlapoczątkowegojużstadiumschizofrenii,naktórą
najpewniejcierpiałGogol16iktórateż-trudnosięztymniezgodzić-miałaistot-
nywpływnajegorelacjezotoczeniem,rozumienieswejmisji-nsłużby”jakopisarza,
zwłaszczazaśnaostatniądekadęjegożyciaitwórczości.
Stanydepresyjne-naprzemianzestanamieuforii(вдушеуменянебоирай,pi-
sałGogolwroku1841zRzymudoWasylaŻukowskiego),egzaltacjicorazczęściej
13В.Г.Короленко,Трагедиявеликогоюмориста,[w:]H.В.Гогольврусскойкритике,Москва1953,
s.544.ArtykułpowstałwsetnąrocznicęśmierciGogola,opublikowanybyłwczasopiśmienРусскоебогатс-
тво”w1909,ks.IV
14Tamże,s.542-543.
15Tamże,s.545-546.
,V
.
16
Przekonującą,szczegółowąanalizęstanówpsychicznychGogolawrazzdiagnoząschizofreniioumiar-
kowanymprzebieguprezentujewksiążcePsychiatrzyowielkichI.Szczygolew,psychiatra,doktornauk
medycznychizarazemrzeczywistyczłonekAkademiNaukHumanistycznych:И.И.Щиголев,Психиатры
овеликих,Брянск2003;http://www.medscape.ru/index.php?showtopic=1156.
