Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
IDydaktykajęzykapolskiegowświecie...
MaciejDobracki(Gutthäter),Goniecgramatykipolskiej(…)/VorbottderPolni-
schenSprachkunst(…),Oleśnica1668;
MaciejDobracki(Gutthäter),Gramatykapolskaniemieckimjęzykiemwyrażona
(…)/PolnischeTeutscherklärteSprchkunst(…),Oleśnica1669;
JanErnesti,Przewodnikpokazującypilnemujakojęzykawkrótkimczasiełatwie
nabyćpolskiego(…)/Wegweiser(…),Brzeg1682;
JanErnesti,PolnischerDonat(…),Toruń1689;
JanErnesti,NeuaufgelegterundaufdieHelfevermehrterundverbesserterPolni-
scherTrichter(…),Brzeg1695.
Wartozwrócićuwagęnato,żeautorkaanalizowaławydanietoruńskiePolnischer
DonatErnestiego,mimożeistniałowydanieśląskie,którejednakbyłoniedo-
stępne.WśródtrzechautorówgramatykznajdujesięMaciejDobracki-Gutthäter
(ok.1626-1681),nauczycieljęzykapolskiegoweWrocławiuwlatach1657-1670,
gramatykileksykograf,pochodzącyzespolonizowanejrodzinyniemieckiej,praw-
nikzwykształcenia.Jegodwuczęściowagramatykazawieraławielecytatówzdzieł
JanaKochanowskiego,SamuelaTwardowskiego,AndrzejaMaksymilianaFredry
iinnychautorów(WEPWNVII:231).
WreszciepodkoniecXVIIwiekupojawiłasięnarynkugramatykajęzykapolskiego
przeznaczonadlacudzoziemców,alenapisanaprzezPolaka,którymbyłJanKarol
Woyna(1665-1693),szlachcicpochodzącyzRusi.Oto,conapisałonimijego
gramatyceZ.Klemensiewicz:
.
postudiachwGdańskuiKrólewcubyłnauczycielemłacinyijęzykapolskiego
wgimnazjumgdańskimwlatach1691-1693.)Pracowityiutalentowany
25-letnimłodzieniecjestpierwszymPolakiemopracowującymgramatykę
polskąwłacińskimpodręcznikunCompendiosaLinguaePolonicaeInstitutio”
zr.1690,abyułatwićcudzoziemcompoznanietegojęzyka(utperegrinisad
sermonemnostrumrecteacfacilediscendum,aliquodaferamadiumentatum).
Byłprzekonany,żejegoprzedstawieniebędziedoskonalsze,jaśniejszeipoży-
teczniejsze(perfectior,clarioracdeniqueutilior)niżpoprzedników(Klemen-
siewicz1974:414).
GramatykapolskaJ.K.Woynyukazałasięwtymsamymrokuwdwuwersjach
językowych:wpodstawowej,rozbudowanejwersjiłacińskiej,októrejbyłamowa,
iwwersjiniemieckiej,zatytułowanejKleinerLustgarten…(1690).Wersjaniemiecka
stanowiłaskrótwersjiłacińskiej,aletakżezawierałasłowniczek,zbiórprzysłów
irozmówki.ByłaonawznawianakilkakrotniedokońcaXVIIIwieku.Ostatniejej