Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.WejściedocywilizowanegoświataoMieszkoI
49
WarunkitraktatuzawartegoprzezMieszkazcesarzembyłyzapew-
nejeszczeinne.Nieznamyich,wiemytylko,żeksiążęgnieźnieńskizobo-
wiązałsiępłacićtrybut„ażporzekęWartę”iuznałcesarskązwierzchność.
Wzamianzostałnazwanycesarskimprzyjacielem.
Określenieterytoriumtrybutarnegostanowijednązwieluzagadek
stawianychnamprzezźródła.DlaczegotylkopoWartę?Trybutnaogółbył
płaconyzcałegoterytorium.Wyjątkiemmogłybyćterenysporne.Możete-
rytorium„poWartę”należałodoMieszka,alezgłaszalidoniegopretensje
Niemcy?Byłbytowięcjakiśnowynabytekksięciagnieźnieńskiegoleżącyna
zachodnichkrańcachjegopaństwa.Aledlaczegojegozasięgzostałtakdziw-
nieokreślony?Przecieżpołudniowo-wschodniaWielkopolska,choćkulturowo
odrębnaodziempolańskich,napoczątkudrugiejpołowyXw.byłaczęścią
państwaMieszka.
Nasuwasiękilkarozwiązańtegoproblemu.Labudauważa,żecho-
dziłootrybutzziemLubuszanuzależnionychprzezMieszkakrótkoprzed
966r.
52
SiedzibytegoplemieniależałypoobustronachśrodkowejOdry,
ichwschodniegranicesięgałynatomiastdolnejWarty.Zwolennikieminne-
gorozwiązaniajestJózefWidajewicz.WedługniegonadOdrą,napółnoc
odWarty,żyłoplemię,którejegozdaniemnazywałosięLicicaviki.Mieszko
jepodbiłizobowiązałsiępłacićtrybutzichziem
53
.Sąteżinnehipote-
zy.Łowmiańskiuznał,żetrybuttenbyłopłatąprzekazywanąKościołowi
zaodstąpienieksięciugnieźnieńskiemuuprawnieńmisyjnychnapodległych
muterenach
54
.Pomysłówjestzresztąwięcej.Byćmożechodziotrybut
zprzyłączonychdopaństwagnieźnieńskiegoziempomorskich?Sięgałyone
ażpoujścieWarty,stądokreślenie„ażporzekęWartę”.Możewięcto
Thietmarniedokładnieoddałrzeczywistość?Sprawajesttajemniczaiczeka
narozwiązanie.
Zawierająctraktat,Mieszkouznałcesarzazanajwyższegoświeckie-
gowładcę.Przyjmującchrzest,uznałteżzwierzchnictwopapieżawspra-
wachreligijnych.Wprawdzieniewszyscykrólowiewidzieliwcesarzuswego
zwierzchnika,aleMieszkoniemógłsobienatopozwolić.Chcącnależećdo
europejskiejwspólnoty,musiałprzyjąćzarównorealia,jakipowszechnie
wówczaspanująceidee.Dziękitemuprzekroczyłgranicecywilizowanego
świataizająłwnim,wrazzeswoimpaństwem,stałemiejsce.
Poprzyjęciuchrztuksiążęgnieźnieńskizacząłbyćinaczejtraktowany
przezswoichchrześcijańskichsąsiadów.DlaWidukindaMieszkoijegopod-
danibylibarbarzyńcami.NatomiastpiszącykilkadziesiątlatpóźniejThietmar,
choćczęstonazywałbarbarzyńcamisprzymierzonychzcesarzempogańskich
Wieletów,nigdynieużyłtegookreśleniawstosunkudopolskiegowładcy
52
G.Labuda,Studianadpoczątkamipaństwapolskiego,t.I,s.152-161.
53
J.Widajewicz,LicikavikiWidukinda,„SlaviaOccidentalis”t.6:1927,s.85-179.
54
H.Łowmiański,PoczątkiPolski,t.5,s.542-548.
