Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BożenaWitosz:Czypotrzebnenamtypologiedyskursu?
23
ne/domenyspołecznej(dyskursy:akademicki,urzędowy,naukowy,polityczny,
edukacyjny,prawniczy,medyczny,Kościołakatolickiegoitp.);kryteriumpod-
miotowe,wskazującenauczestników/aktorówdyskursu(dyskursy:gejowski,
punkowy,złodziejski,kobiecy);kryteriumideologiczne(dyskursy:liberalny,
marksistowski,lewicowy,konserwatywny,feministyczny,neofaszystowski,ra-
sistowski,antysemicki,nacjonalistyczny,ekologiczny);mediumprzekazu(dys-
kursy:prasowy,internetowy,telewizyjny,fotografii,malarstwa,tańca,pisma
itp.);kryteriummiędzypodmiotowychrelacji(dyskursy:patriarchalny,domi-
nacji,koncyliacyjny,wykluczenia,egalitarny,tolerancjiitp.);kryteriumodnie-
sieńprzedmiotowych,tematu(dyskursy:smoleński,ekologiczny,antyaborcyj-
ny,oinvitroitp.).Wwynikuzastosowaniakryteriówtuwymienionychitych
przezemnienieuwzględnionychdasięskonstruowaćmapęgęściejzabudowaną,
naktórejposzczególnepunkty(odmianydyskursów)byłybyodpowiednioumiej-
scowioneipołączoneróżnymiliniamizpozostałymi.Możnawyobrazićsobie
conajmniejtrzyrozbudowanecentradyskursów(instytucjonalnych,ideologicz-
nychimedialnych),wokółktórychtworząsięmniejszeskupiska(np.dyskursy
mody,tożsamościowy,pamięci,dominacjiitp.),awszystkiezłączonesąsiecią
przecinającychsiępowiązań.Trudnobowiemzałożyćistnieniejakiegokolwiek
typudyskursu,któregoniecharakteryzowałybypozostałewyznaczniki.Takjak
nienależymyśleć,żedyskursgejowskiniemainstytucjonalnegocharakteru,
adyskursmedialnyjestwolnyodpierwiastkówideologicznych,takmożnasię
zgodzić,żewkonstytuowaniusięnp.dyskursuakademickiegouwarunkowania
instytucjonalneodgrywająrolęcentralną,azkoleidyskursfeministycznykon-
stytuujewpierwszymrzędzieideologia.Zaznaczonenamapiepunkty(warianty
dyskursów)dziękimetodzieporównywania,zestawianiapodobieństwiodmien-
ności,różnicowaniaperspektywogląduzyskująpełniejsząkonceptualizację.Jak
zauważyłwcześniejErnstCassirer,nażebyodkryćzwiązkijakiegośprzedmio-
tuzinnymiprzedmiotami,musimymiećonimogólnepojęcieirozważaćgo
zróżnychpunktówwidzenia”(CASSIRER1977:115).
Konstruowanewrefleksjitypydyskursuiprzewidywanemiędzynimire-
lacje,rozpoznawalneanalitycznymokiembadaczaczykompetentnegoodbior-
cy,stanowiąwięcniezbędnyskładnikwyposażeniainterpretacyjnego.Natym
aspekcietypologii,wydobywającymwieloaspektowośćporządkowanychprzez
niąkategorii,chciałabymsięzatrzymać.
Typologiajestmodelemuwzględniającymzarównoprzenikliwośćgranicy
wyodrębnionychtypów,jakispecyfikęichwspółistnieniawszerszymkontekś-
ciekulturowym.Relacjawspółistnieniazakładabowiemnietylko‘istnienie
jednocześniezkimślubczymś’,aletakżewzajemneprzenikanie,przepływ
icoztegowynika1wzajemnezapożyczanieznakóworazznaczeń,podda-
wanieichzabiegomrekontekstualizacjiiredefinicji.Bezkonstruktuwpostaci
typudyskursujakoskładnikakompetencjiipunktuodniesieniawinterpretacji
niemożliwebyłobyuchwyceniewsiatcetypologicznejzarównorelacjimiędzy
