Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Częśćpierwsza:Mapy,sieci,konstelacje1technikireprezentacjiprzestrzenidyskursu
ności,prawembankowym,prawemkarnym,prawemoszkolnictwiewyższym
itp.Polatemogąbyćbardziejszczegółowozróżnicowanewzależnościodstop-
niaskomplikowaniaokreślonejsferyprzedmiotowejnadanymetapierozwoju
społeczeństwa.Wiążąoneprawojakosystemwartościinormspołecznych,in-
stytucji,proceduricelówkomunikacyjnychoraztypówwypowiedziistylów
funkcjonalnychzróżnymiobszaramiświadomościipraktykispołecznej.Peł-
niązatemrównieżfunkcjęinterdyskursywną,łączącprawojakowyodrębnioną
konstelacjędyskursówzinnymisferamikomunikacji.Ogólnewzorcegatun-
kowewypowiedzigenerowanewramachdanegotypudyskursu(zob.tab.2)
wiążąsięwpolachzokreślonymtematemisytuacjąkomunikacyjną(układem
nadawczo-odbiorczym)wbardziejskonkretyzowanytypwypowiedzi,swoisty
podgatunek6,jaknp.:ustawaoszkolnictwiewyższym,umowakupna-sprzedaży,
debatasejmowa.
Doproponowanejtypologiidyskursówzwiązanychzesferąprawawarto
takżewprowadzićobecnewefrancuskiejszkoleanalizydyskursupojęciefor-
macjidyskursywnej,wywodzącesięzpracMichelaFoucaulta,leczwspółcześ-
nieróżnieinterpretowane7.ZgodniezkoncepcjąFOUCAULTA(1977)siecidys-
kursów1jakonośnikiaktualnejwiedzyzbiorowości1stanowiąnarzędzia
praktykispołecznejisprawowaniawładzy,anaszezachowaniakomunikacyjne
(wypowiedzi,teksty)sąpodporządkowanepanującymformacjomdyskursyw-
nym,czylimodelowanezgodniezpewnymiregułamimyśleniawytworzonymi
przezspołecznośćiinterpretowanenatlecałegoarchiwumwypowiedzi.Ada-
ptującnaużytekniniejszejtypologii1ijakmisięwydaje,wduchuusta-
leńautoraSłówirzeczy1pojęcieformacjidyskursywnej,chcęnazywaćtak
pewiensystemowozorganizowany,ukształtowanywokreślonychwarunkach
społeczno-kulturowychobszarwarchiwumwiedzy(ideiiprocedur)obejmu-
jącejsferęprawa;systemnarzucającyokreślonyporządek(regułyinterpretacji,
wzorcekomunikacyjne,oprawęinstytucjonalnąitp.)dyskursomprzynależnym
dotejsfery.Formacjedyskursywne,jakokompleksowesystemy(szkoły)cał-
kowiciedeterminującekształtdyskursównadanymetapierozwojuspołeczeń-
stwa,sąhistoryczniezmienne,leczzarazemdośćtrwałejakoskładnikarchi-
6Możnabytakieskonkretyzowanetypywypowiedzinazwaćgatunkami,aogólnerodzaje
1hipergatunkami.Wolęjednakzachowaćpojęciegatunkudlapodstawowegopoziomutypo-
logizacjiwypowiedzi,któryjestnajlepiejzakorzenionywspołecznejświadomości,awięcdla
takichformwyodrębnionychwuniwersummowy,jak:ustawa,umowa,dyskusjaiinne.Podga-
tunkireprezentująbardziejszczegółowypoziomkategoryzacjizachowańkomunikacyjnych.Ter-
minhipergatunekwartonatomiastzarezerwowaćdlazłożonych,wielogatunkowychinterakcji,
takichjak:rozprawasądowa,obradysejmu,kodekskarnyitp.
7TermintenMaingueneauproponujestosowaćdonzbiorówtekstowychkonstruowanych
przezbadaczaniezależnieodpodziałunatypy,rodzaje,rejestrydyskursu”(MAINGUENEAU2009:
65),leczzewzględunapewnewspólneodniesieniahistoryczne(np.dyskursrasistowski,post-
kolonialnyitp.).
