Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Częśćpierwsza:Mapy,sieci,konstelacje1technikireprezentacjiprzestrzenidyskursu
systemdanegojęzykaetnicznego,podczasgdychodzijedynieoszczególneuży-
ciejęzykaogólnegowtekstachustawodawczych.Przytaczamtękontrowersję
metajęzykową,naktórązwracałamuwagęjużwinnymmiejscu(SZCZEPANKOW‑
SKA2004:40),jakoargumentzakwestionowanąniekiedyprzydatnościąsamego
pojęciadyskurs,którepozwalatejkontrowersjiuniknąć.Wmoimrozumieniu
jesttopojęcietypologiczne,którewiążeniejakoużyciesystemujęzykowego
zwymiaremfunkcjonalnym,tematycznym,społeczno-kulturowymiczasowo-
-przestrzennymwypowiedzibezwzględunaróżnicejęzykowychwłaściwości
zawartewpojęciustyluirelewantnewrozróżnieniujegoodmian.Charakte-
rystycznedlakonkretnegostylufunkcjonalnego,np.urzędowego,sącechyta-
kie,jak:szablonowość,bezoosobowość,dyrektywność,nasycenieterminologią,
podczasgdynazwydyskursprawnylubadministracyjny(celowonieużywam
określeniaurzędowy,traktującjejakokwalifikatorstylu)denotująokreślony
obszarpraktykispołecznejikomunikacjiuczestników,wykorzystującychróżne
rejestrystylistyczne,chociażstandardowymformomwypowiedzi,kojarzonym
zwyodrębnionymrodzajemdyskursu,możnaprzypisaćtypowewłaściwości
styluurzędowego.
Dyskursypowiązanezesferąprawa—propozycjatypologii
Wświeciedyskursówobsługującychróżnesferyspołecznejaktywności
ludziwyodrębniampewienobszarkomunikacyjny,którychciałabymnazywać
konstelacją.Ponadgatunkowekategorietypologiczne,takiejak:nkonstelacja”,
nsieć”czynrodzina”1zgodniezujęciemBożenyWITOSZ(2005a:1871197)1
lepiejniżtradycyjnediakrytyczneklasyfikacjeprzystajądouniwersummowy,
ponieważoddająniehierarchicznąstrukturęrzeczywistościkomunikacyjnej,
którejobszarywpływająnasiebieiwzajemniesięprzenikają,coznajdujeod-
zwierciedlenietakżewrelacjachmiędzygatunkowych(zob.teżLOEWE2008).
Konstelacjętworzyukładodmiandyskursuzwiązanychtematycznie(tj.ze
względunaprzedmiotodniesienia)ifunkcjonalnie(zewzględunacelekomu-
nikacyjne)zprawemjakosystememnormstanowionych,regulującychzacho-
waniaspołeczneibędącychpodstawąsankcjinakładanychnatychczłonków
wspólnoty,którzynaruszajątenormy.
Wyodrębnionyobszarświatadyskursówjestuporządkowanymukładem
odmianozróżnicowanych,leczwzajemniesięimplikującychfunkcjachkomu-
socjologicznych,semiologicznych,ideologicznych,podktórymimogąbyćrozpatrywanejęzyki”
(MOUNIN(réd.)2004:196;jeżeliniepodanoinaczej,cytatyztekstówobcojęzycznychzamiesz-
czamwtłumaczeniuwłasnym1I.Sz.).
