Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historia,filozofiaihistoriozofiaoemocjach
celemjestutrzymaniestanunatury-ndobregodzikiego”
,którydziękinaturalnej
spontanicznościiwrażliwościosiągaumiarkowanieicnotę.
FilozofiiJ.J.Rousseauzarzucasięutopijnośćpoglądównażyciespołeczne,poli-
tykęikulturę,ajemusamemuucieczkęodrzeczywistości-skupienienabogactwie
serca,drodzeuczuć,aniejejnaprawie.Wjegopoglądachwyraźnyjestteżwątek
dyskryminacjikobiet.JakzauważaHannaArend,nproblemjednakwtym,że
zamiastinteresowaćsięraniącąjegoserceniedoląbliźnich,zająłsięsamymtym
sercemwłaśnie,kształtującfilozoficznynurtnowożytnejwrażliwości”32.Towłaśnie
wątekuczućjestnajistotniejszywkontekściedyskursówoemocjachwpedagogice.
Każdyzwrotkunaturze,takżetenzaproponowanyprzez.J.J.Rousseau,implikował
zwrotkuuczuciom.
Sentymentalizacjawychowania,szczęściaiżyciaspołecznegospotykałasię
inadalspotykaznaukowąkrytyką33,jednakprogramJ.J.Rousseau,właśnie
poprzezhasłapowrotudonatury,wychowaniawoparciuonaturalnąndobroć”
dziecka(predyspozycje,uczucia,gotowośćdodziałania)iwskazaniezwiązku
emocjizmoralnością,jednoznacznierozwikłałutrwalonąwkulturzesprzeczność
pomiędzyrozumemiuczuciami,takżewwychowaniu.Tamyślmiałanajwięcej
zwolennikówwokresieromantyzmu34,inspirowałanatywistów,wtympedago-
gów.WyraźneodwołaniadokoncepcjiwychowaniaJ.J.Rousseaumożnaodnaleźć
wszerokorozumianymnurcieantyautorytarnym(pajdocentryzmie,pedagogice
niedyrektywnej,antypedagogice)iwłaśniewtychprądachintelektualnychszczegól-
nemiejscezajmująnatywnemożliwościipotrzeby,wokółktórychnzorganizowane”
jestwychowanie35.Wperspektywiewszystkiegotego,codziświemyoemocjach
iichznaczeniu,wskazanienaichrolęwprocesachmoralnych,społecznych,myślo-
wychidecyzyjnychbyłowręczawangardowe.PoglądyJ.J.Rousseauorazidea
wychowaniawkontakciezprzyrodąnieprzystajądowspółczesnego,bardziej
racjonalnegopoglądunaemocjeiichspołecznyrozwój.Jednakżepropozycjaintro-
spekcji,kierowaniasięodruchamiserca,umiarkowaniaipoznaniapredyspozycji
emocjonalnychdzieciwpisujesięwnowoczesnemyślenieokulturzeiedukacji
związanejzemocjami.
32H.Arendt:Orewolucji.Tłum.M.Godyń.Warszawa,Czytelnik,2003,s.107.
33J.J.Rousseaujestuznawanyzatwórcęfrancuskiegosentymentalizmu-przekonywał,iżmiłość,
sentymenty,czułośćdajączłowiekowiszczęście,anajprostsządrogądojegoosiągnięciajestucieczkaod
cywilizacjinałononatury.
34NajczęściejpoglądyJ.J.Rousseauinterpretowanesąwaspekciekrytykispołecznejnierówności,
kulturyinaukioraznatywizmu-powrotudonatury.
35Za:B.Śliwerski:Współczesneteorieinurtywychowania.Kraków,oficynaWydawniczaIm-
puls,2015.
25
