Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Zamiastwstępu…
muetosowi„sprawynarodowej”izdjąćzniegoetykietę„studwudzie-
stutrzechlatniewoli”.Optykata,zaproponowanaostatnioprzezBria-
naPortera-SzűcsaczysygnalizowanakiedyśprzezJerzegoJedlickie-
gowksiążceohistoriidziewiętnastowiecznychidei,sprawia,żeprze-
strzeń,wobrębiektórejrozgrywałosięwówczasżycie,nabierainnych
kolorów.Okazujesiębowiem,żeanhelliczny,uświęconykrwiąPola-
kówimitologizowanySybirbyłrównieżSyberią–terytoriumImpe-
riumRosyjskiego,naktórymPolacyżyli,zpasjąoddawalisięnauce
czy,poprostu,robilikarieryjakourzędnicypaństwowiorazkomiwo-
jażerowierodzącegosięwbólachkapitalizmu.Zkoleidziałanialojali-
stów-„zaprzańców”
,przeciwstawianychżarliwympatriotom,jedynym
wobowiązującymwpowszechnejrecepcjidepozytariuszompolsko-
ści,czywręczprzedstawicielizaborczychpaństwmiałydlaogólnego
bilansumodernizacyjnegoznaczniewiększeznaczenieniżpoświęce-
niezwolennikówirredentyczypracaorganiczników,oczymświadczą
przykładyKsaweregoLubeckiego,politykówzGalicjibądźSokrataSta-
rynkiewicza.Pozatymmieszkańcyziempolskich,opuściwszyzróż-
nychprzyczynkraj,nietylko,jakwstereotypie,walczyli„owolność
nasząiwaszą”
,alerównieżsłużyliwformacjachwojskowych,któreza-
bieraływolnośćludomAfrykiiAzji,włączającichterytoriadoobsza-
rukolonialnychimperiów,czegodowodząchociażbylosyPolakówwe
francuskiejLegiiCudzoziemskiej;jakożołnierzerosyjscybraliudział
wwalkachnaKaukazieigrzewywiadówwAzjiŚrodkowej(casusBro-
nisławaGrąbczewskiego)czy,poprostu,usprawiedliwialieuropejską
bądźangloamerykańskąekspansjęodbywającąsiękosztemautochto-
nów(przypadekSygurdaWiśniowskiegowStanachZjednoczonych).
Wczasie,kiedywaliłysiędotychczasowesystemywartości,ażycie
zmuszałodopodjęciadramatycznych,nieoczywistychwyborów,dzie-
więtnastowieczniPolacyczęstowybieralizachowaniaipostawynie-
dopuszczalnewortodoksyjnymmodelupatriotycznym.Niektórzy
obieralirosyjskość,innistawalisięrzecznikamiokcydentalizmu,apo-
wstałewefekciedoświadczeniaorazlekturmapymentalnedetermi-
nowałydrogi(takżewsensiedosłownym),którymikroczyli.Kolejna
licznagrupaażdoostatnichdekadstulecianieposiadałajakiejkolwiek
identyfkacjinarodowej,postrzegającsiebiejakomieszkańcówokreślo-
negoregionulubograniczonejhoryzontemnajbliższejokolicy.Dopie-
