Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćwstępna
35
niachteologicznych,łączniezAkademiąKrakowską.Wszystkie
więcwymagałygruntownejreorganizacji,celemulepszeniasys-
temunauczania.Abyłondotądwadliwyznastępującychm.in.
przyczyn:czasstudiówbyłkrótki(dwalata),programnaukizbyt
wąski,brakowałodobrychpodręcznikówizamałabyłaliczba
profesorów,którychobciążanonauczaniemkilkugłównych
przedmiotów,nieustanniebrakowałofinansównapensjenauczy-
cielskieiutrzymanieewentualnychkonwiktówdlastudentów47.
Wychodzącnaprzeciwtympotrzebom,pijarzyotwieraliwłasne
instytutyteologicznedlakandydatówdostanukapłańskiegoina-
uczycielskiego.ProwadzilijewWarszawie,Krakowie,apotrze-
cimrozbiorzewOpoluLubelskimdlautworzonejprowincjiga-
licyjskiej.
Instytutyteologicznemiałycharakterspekulatywny,czyliści-
sły,iwymagałyodsłuchaczysolidnegoprzygotowaniafilozoficz-
nego.Zdobywalijeoniwpijarskichzakładachkształceniana-
uczycieli,wtzw.profesoriach.Onewłaściwieprzygotowywałypi-
jarównauczycieli.ProfesoriaistniałynajpierwwPodolińcuiRze-
szowie,anastępnietakżewSzczuczynieMazowieckim,Między-
rzeczuiwŁomży(dlaprowincjikoronnej)orazwDąbrowicy
iSzczuczynieLitewskim(dlaprowincjilitewskiej).Takwięcstudia
wprofesoriachinateologiidawałysolidneprzygotowaniedo
pracy.Spośródpijarskichprofesorówteologiiznaczącoprzysłu-
żyłsiętejdyscyplinieks.JoachimGóralewicz,aszczególnieks.
HieronimWolski48.Napolusztukikościelnej(architektura,
malarstwo,muzyka)specjalistyczneopracowaniaodnotowują
zaledwiekilkutwórców.Niektórzyredagowalimodlitewnikioraz
śpiewnikikościelne49.
Wypadaprzypomnieć,żebyłypijarks.StanisławPapczyński,
zmarływopiniiświętości(+17IX1701),jestzałożycielemZgro-
madzeniaKsiężyMarianów(takprężniedziałającychwewspół-
czesnymKościele),apijarskiuczeńks.HieronimKajsiewicz
należydogrona(obokBogdanaJańskiegoiks.PiotraSemeneń-
ki)założycieliZgromadzeniaKsiężyZmartwychwstańców.
47Ks.A.Petrani,NaukaprawakanonicznegowPolscewXVIIIiXIXwieku,
Lublin1961,s.40–50.
48HistoriaDomusVarsaviensis...,opcit.,s.155;takżeA.PitalaSch.P.,Przy-
czynkidodziejówPolskiejProwincjiPijarów1642–1992,op.cit.,s.37–56.
49J.BubaSch.P.,PijarzywPolsce,nNaszaPrzeszłość”XV(1962),s.19–20.
