Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćwstępna
37
nych,przebieguprocesunauczaniaorazpracywychowawczo-
-opiekuńczej.Wzakonieobowiązywałyustaloneprzepisyizwy-
czaje.Przepisy,czylinormy,podawanebyłyjakocałościtzw.po-
litykikształceniaprzezwładzezwierzchniezakonu(KuriaGe-
neralna,KuriaProwincjalna),wedługktórychprocesdydaktyczny
obowiązywałipodlegałwizytacjom,awięcocenom.Przeważnie
normygeneralneodpowiadałynormomwłaściwymdladanego
czasuikraju,uznanymprzezwładzeogólnokościelne(Kuria
Rzymska)iwładzekrajoweświeckie(królów,sejmy,parlamenty
czyustanowionedotegourzędy).
Sytuacjaspołeczno-politycznakażdegokrajumiałaima
ogromnywpływnakształtiprzebiegprocesunauczaniaiwy-
chowywania.JejodmiennośćwPolsce,wporównaniuzinnymi
krajami,zostałaukazanawosobnymrozdziale.Jednakwłaśnie
onależałaupodstawprocesówodnowypolskiegoszkolnictwa.
DoznanychorganizatorówszkolnictwawPolsceprzedrozbio-
rowejnależyzaliczyćS.Konarskiego,MarkaKomorowskiego
iFelicjanaMąkolskiego.Onitowpierwszymrzędzie,przywspół-
pracyinnych,byliautoramiOrdynacjiwizytacyjnych,którezawa-
żyłynareformieszkolnictwaiinspirowałyustawodawstwoKo-
misjiEdukacjiNarodowej.Znanajestiopublikowanawwielu
specjalistycznychopracowaniachwspółpracapijarówzKomisją
EdukacjiNarodowejorazichzaangażowaniewpracachTowa-
rzystwadoKsiągElementarnych53.KsiężaAntoniPopławski
iHieronimStroynowskikierowalinaukowymidydaktycznym
przygotowaniemkadrnauczycielskich54.Pijarskiteatrszkolny
wystawiałdramatyzarównoautorówpijarskich(S.Konarski,
AntoniWiśniewski,ReginaldBienkiewicz,JózefKuszel),jak
iklasykówfrancuskich(Corneille,Racine,Moliere,Voltaire)
przystosowanedoscenypolskiejzarównowjęzykupolskim,jak
iwjęzykachobcych55.UczniamipijarskimibyliWojciechBogu-
53Por.:NowożytnamyślnaukowawszkołachKomisjiEdukacjiNarodowej,pod
red.I.Stasiewicz-Jasiukowej,Wrocław1973;Nowożytnamyślnaukowawszkołach
iksięgozbiorachpolskiegoOświecenia,podred.I.Stasiewicz-Jasiukowej,Wrocław
1976;Ł.Kurdybacha,KomisjaEdukacjiNarodowej,Warszawa1973;Słowniklite-
raturypolskiegoOświecenia,podred.T.Kostkiewiczowej,wyd.2,Wrocław1996;
H.Pohoska,WizytatorowiegeneralniKomisjiEdukacjiNarodowej,Lublin1957;
A.Żyłko,WspółpracapijarówzKEN(maszynopis);PolskawepoceOświecenia.
Państwo,społeczeństwo,kultura,podred.B.Leśnodorskiego,Warszawa1971iin.
54S.Truchim,Współpracapolsko-rosyjskanadorganizacjąszkolnictwarosyj-
skiegowpoczątkachXIXwieku,Łódź1960.
55Por.SłownikliteraturypolskiegoOświecenia,op.cit.,s.478–484,603–616.
