Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
państwaiutrzymaniaporządkupublicznegowczasiewojny,któraprzewidywałaprzy-
znanieuprawnieńministrowisprawwewnętrznychdowydawaniazarządzeńwyjątko-
wychograniczającychprawaobywatelskie36.Zzapisówtejustawywielokrotniekorzy-
stanowlatach1919–1921zarównowzakresiezapewnieniabezpieczeństwapublicz-
nego(wtymwprowadzeniatzw.godzinypolicyjnej),jakistosowaniainnychrestrykcji,
np.ograniczeniazużyciaprądubądźteżokreśleniagodzindziałaniateatrówikin37.
Natomiast,wzwiązkuzezbliżaniemsięliniifrontudoWarszawy,wsierpniu1920r.
wmieścietymoraznaobszarze18przyległychpowiatówustanowionostanoblężenia,
przekazującgubernatorowiwojskowemunadzwyczajnekompetencje,wtympodpo-
rządkowującmuwszystkiemiejscowewładzewojskoweorazcywilne.Napoczątku
października1920r.,wzwiązkuzoddaleniemsięzagrożeniadlastolicy,stanoblęże-
niazniesiono
38.
Konstytucjamarcowaregulowałaproblematykęstanównadzwyczajnychwart.
124,przewidującmożliwośćwprowadzeniastanuwojennegolubstanuwyjątkowego.
Znaczniewięcejuwagipoświęconoprzytymstanowiwyjątkowemu,którymożnabyło
wprowadzićzarównozewzględunaprzesłankizewnętrzne(„podczaswojnyalbogdy
groziwybuchwojny”),jakiwewnętrzne(„wrazierozruchówwewnętrznychlubrozle-
głychknowańocharakterzezdradystanu”)39.Ustrojodawcaprzewidywałużyciewoj-
skawramachtychdwóchrodzajówstanównadzwyczajnych,choćwskazywałanato
jedyniepośredniotreśćart.123–bezjakiegokolwiekokreśleniaprzewidywanych
wtymzakresiezadań.
Wzwiązkuzdokonanym16grudnia1922r.zabójstwemPrezydentaRzeczy-
pospolitejGabrielaNarutowicza,RadaMinistrówjeszczetegosamegodniapostano-
wiławprowadzićnaobszarzemiastaWarszawystanwyjątkowy40.Przepistenfaktycz-
niewszedłwżyciewdniu18grudniapowydaniuprzezMinistraSprawWewnętrznych
36Ustawazdnia25lipca1919r.wprzedmiociezapewnieniabezpieczeństwaPaństwaiutrzymania
porządkupublicznegowczasiewojny,Dz.Pr.PP1919,nr61,poz.364.
37Vide:przykładoweaktywykonawczedotejustawy:RozporządzenieMinistraSprawWewnętrznychz
dnia3listopada1919r.dotycząceograniczeniazużyciaprądu,Dz.U.1919,nr93poz.503;Rozpo-
rządzenieKierownikaMinisterstwaSprawWewnętrznychzdnia15lipca1920r.wprzedmiocieza-
pewnieniabezpieczeństwapaństwaiutrzymaniaporządkupublicznegowczasiewojnywpowiatach:
płońskim,łowickim,rypińskim,sierpeckimiprzasnyskim,Dz.U.1920,nr57,poz.359;Rozporządzenie
MinistraSprawWewnętrznychzdnia9sierpnia1920r.wprzedmiocieuregulowaniaruchupublicz-
nego,Dz.U.1920,nr72,poz.495.
38RozporządzenieRadyObronyPaństwazdnia6sierpnia1920r.wprzedmiocieustanowieniastanu
oblężenia,Dz.U.1920,nr69,poz.460;RozporządzenieMinistrówSprawWojskowychiSprawWe-
wnętrznychzdnia28września1920r.wprzedmiociezniesieniastanuoblężeniawm.st.Warszawie
iprzyległychpowiatach,Dz.U.1920,nr96,poz.634(ogłoszone11października1920r.).
39Ustawazdnia17marca1921r.–KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej,Dz.U.1921,nr44,poz.267.
Wobydwuwymienionychrodzajachstanównadzwyczajnychmożnabyłoograniczaćtakieprawaoby-
watelskie,jak:wolnośćosobista,nietykalnośćmieszkania,wolnośćprasy,tajemnicękorespondencji,
prawakoalicji,gromadzeniasięizawiązywaniastowarzyszeń.
40RozporządzenieRadyMinistrówzdnia16grudnia1922r.wprzedmiociezarządzeniastanuwyjątko-
wegonaobszarzestoł.m.Warszawy,Dz.U.1922,nr110,poz.1010.
24
