Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przepisów,któreuszczegółowiałyzapisyrozporządzeniaRadyMinistrów41.Faktycz-
nympowodemwprowadzeniarozwiązanianadzwyczajnegobyłachęćpowstrzymania
próbzakłócaniaporządkupublicznegoprzezsferyniechętnezamordowanemuPrezy-
dentowi,aprzedewszystkimobawaprzedrozruchamimającymicharakterzemstyna
tymśrodowiskuzestronyorganizacjilewicowych42.Rygorystanuwyjątkowegospro-
wadzałysiędomożliwościdokonywaniainternowaniaosóbnaokresdotrzechmie-
sięcy,konfiskowaniawydawnictwiczasopism,zawieszeniadziałalnościstowarzy-
szeń,rozszerzeniauprawnieńPolicjiPaństwowejwzakresieprzeszukiwaniamieszkań
iinnychpomieszczeń.Zakazanotakżeurządzaniamanifestacji,pochodóworazze-
brańpublicznychbezzgodywłaściwychorganów,jakrównieżposiadaniawszelkiej
bronipalnejlubsiecznejbezzgodykomisarzanamiastostołeczneWarszawę.Wdniu
9stycznia1923r.stanwyjątkowyzostałzniesiony.Pomimowątpliwościformalnych
związanychzjegowdrożeniem,stantenbyłelementempokazującymzdecydowanie
orazsiłęstronyrządowej,wtensposóbprzyczyniającsiędoopanowaniazaistniałej
sytuacjikryzysowej
43.
Naprzełomiepaździernikailistopada1923r.,wzwiązkuzfaląstrajkówrobot-
niczych,RadaMinistrówpostanowiławprowadzićstanwyjątkowywWarszawie,Kato-
wicach,Kielcach,Krakowie,LwowieiŁodzi,leczniepodjętowówczasdecyzjiodno-
śniedoterminuwydaniastosownegozarządzenia,przezconiemożnauznać,żedo
zastosowaniaregulacjinadzwyczajnychostateczniedoszło44.Rozważaniadotyczące
wprowadzeniastanuwyjątkowegomiałymiejscetakżewsierpniu1924r.naposiedze-
niachKomitetuPolitycznegoRadyMinistrówwzwiązkuzuciążliwymiatakamigrup
dywersyjnychzterytoriumZwiązkuSocjalistycznychRepublikRadzieckich.Takżeiw
tymprzypadkuniedoszłodowprowadzeniastanunadzwyczajnego,przyczympod-
noszonozarównoargumentyowątpliwościachprawnychtakiegorozwiązania,wize-
runkowychnaareniemiędzynarodowejorazpropagandowychwstosunkachwe-
wnętrznych45.
Faktycznystanwyjątkowyzastosowanonatomiastwzwiązkuzzamachem
stanuprzeprowadzonymprzezJózefaPiłsudskiegowmaju1926r.,choćprzybrałoto
41RozporządzenieMinistraSprawWewnętrznychzdnia18grudnia1922r.wprzedmiociewykonania
zarządzeniastanuwyjątkowegonaobszarzem.st.Warszawy,Dz.U.1922,nr111,poz.1013.
42SytuacjętęszerzejopisujeL.Mażewski,StanynadzwyczajnewPolsce…,s.57–59.
43Problemembyłbrakustawyostaniewyjątkowym,wymaganejprzezKonstytucjęmarcową,abyprze-
pisydotyczącestanubyłyobowiązujące.Należywzwiązkuztymprzyjąć,żeobydwawymienione
wcześniejrozporządzeniadotyczącewprowadzeniastanuwyjątkowegobyływydaneznaruszeniem
ustawyzasadniczej.Więcejotymzagadnieniuw:L.Mażewski,StanynadzwyczajnewPolsce…,s.
53–55.
44SzczegółypostępowaniawładzwopisywanejsytuacjipodajeL.Mażewski,Stanynadzwyczajnew
Polsce…,s.57–61.
45Oniepodległąigranice.ProtokołyKomitetuPolitycznegoRadyMinistrów1921–1926,wstęp,wybór,
opracowanieiprzygotowaniedodrukuM.Jabłonowski,W.Janowski,Warszawa–Pułtusk2004,s.
283–286.
25
