Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ipolitykJulianUrsynNiemcewicznapisałpoprostu:„Celgłówny
TowarzystwaMularskiegojestdobroipomyślnośćnarodu”.Inny
polskiwolnomularzztamtychczasówtakokreśliłcechyprzynależne
prawemumasonowi:„Wolnośćodwszelkiegorodzajuprzesądów
iuprzedzeń.Wyrozumiałośćiprzychylnośćdlawszystkichludzibez
różnicy.Wolneiswobodneużywaniedarówprzyrodzeniabez
nadwerężaniaszczęściadrugich.Uszanowaniewkażdymczłowieku
równejgodnościbezwzględunareligię,stanlubmiejsceurodzenia.
Godnośćiprzystojnośćwpostępowaniu.Zupełnainajwyższa
wkażdymczyniebezinteresowność”.
Abypojąćdlaczegoprostehasłaiidee,wokółktórychskupilisię
osiemnastowieczniwolnomularze,byłytakatrakcyjnedlawieluludzie,
trzebauświadomićsobiewjakimtoświecieiwjakimkontekście
społecznymbyłygłoszone.
WiekXVIIIniezapisałsięwhistoriijakookresspokojny
ibezpieczny.Dopieroskończyłysięstraszliwe,pustosząceEuropę
wojnyreligijne.WeWłoszech,wHiszpaniiiPortugaliipełnąparą
pracowałyinkwizycyjnetrybunałyi,choćnietakczęstojak
wpoprzednichstuleciach,tojednakiteraznastosachpłonęliheretycy
orazczarownice.Swojeodpowiednikitrybunałówinkwizycyjnych
mielitakżeprotestanci.Nosiłyoneinnenazwy,aleniebyłymniej
okrutneodkatolickich.
Byłykraje,wktórychprześladowanoprotestantów,winnychlos
katolikówniebyłgodnypozazdroszczenia.ItaknaprzykładwAnglii
katolicyprzezkilkastulecipozostawaliobywatelamidrugiejkategorii.
Wzbronionybyłimdostępdowielupaństwowychstanowiskoraz
narażenibylinadyskryminacjęinieustanneszykany.Wartozauważyć,
żewłaśnielożamasońskabyłaprzezdziesięcioleciawAngliijedynym
miejscem,gdziekatolikmiałidentyczneprawajakprotestantinie
podejrzewanogooudziałwpapistowskichspiskach.
Zbiegiemczasukultywowanewlożachprosteiogólnezasady
braterstwairównościrozwinęłysięwcałysystempoglądów
stanowiącychwyrazoświeceniowejwiarywrozumipostęp.Modna
oświeceniowaideologiaubranawatrakcyjnykostiumpięknych
itajemniczychobrzędów,wyrażonanietylkosłowami,alecałym
systememprzemawiającychdowyobraźniisercasymboli,stałasię
czynnikiem,którysprawił,żedomasoneriigarnęlisięludzie,nie
