Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
strukturaspołeczna,inaczejwyglądateżniepisaneprawozwyczajowe-zwane
kastamwmowieanglomelanezyjskiej(pidgin-englishwjegolokalnychwersjach,
takichjaktokpisinwPapui-NowejGwineiczybrokennaWyspachCieśninyTor-
resa).Mowątąposługująsięplemieńcywkontaktachzeświatemzewnętrznym:
zbardziejodległymiplemionamiiprzedewszystkimzmieszkańcamimiasta,które
jestośrodkiemadministracjiiwymianyhandlowej.
Oceaniędawnychwiekówominęłouniwersalizująceiunifikująceoddziaływa-
niecywilizacji,zjejsystememreligijnymizinstytucjonalizowanymszkolnictwem.
Wychowaniemmłodychpokoleńzawszezajmowałysiętumałewspólnoty.Lokalne
różnicebywająwyraźniewidocznetakżewsposobachwychowywaniadzieciimło-
dzieży.Dziejesiętakmimoznacznegopodobieństwawierzeńwszystkichtychludów
orazwspólnegocykluobrzędówtowarzyszącychdorastaniu,inicjacjiimałżeństwu.
NaNowejGwineiwmateriiwychowaniadzieciistotneróżnicewystępująnawet
pomiędzyplemionamiżyjącymiodzieńdrogiodsiebie.Stosunekdodzieckabywa
innywśródposzczególnychludów-takjakróżniąsięmiędzysobąichkultury.
Jednaknadwszelkimiodmiennościamiprzeważato,cowspólne.Przede
wszystkimnależysobieuświadomić,żekulturypierwotnenietraktujądzieciństwa
iwychowaniamłodegoczłowiekawkategoriachrozwojuosobyludzkiejiczasuwzra-
stania,leczgłówniewkategoriachintegracjidzieckazzastanymprzeznieświatem.
Naprzykładtradycyjnepraktykiopiekuńczeiwychowawcze,jakimpoddawanesą
dziecimelanezyjskieipapuaskie,majązawszecharakterobowiązkuspołecznego.
Nieodwołująsięonedożadnychprzykazańanidonpedagogii”.Wszystko,coma
robićdziecko,jestprzezniewykonywaneinstynktownieiautomatycznie.Świat
dziecka-takjakiświatdorosłego-jestnacechowanypowtarzalnościąiniezmien-
nością.Jeślimożnamówićojakiejkolwiekdewizietakiegosystemuwychowania,są
niąsłowa:nwszyscytakczynią”.TakodpowiadająplemieńcyobszaruPacyfikuna
pytanie:dlaczegorobiącośwtaki,anieinnysposób?
Dlanasważniejszejestjednakwtymmomenciepostawienieinnegopytania:
jakieczynnikiwewczesnymwychowaniudzieckadecydująotym,żepowiela
onopóźniej,przezcałeswojedorosłeżycie,wzorceprzyjętewdanejkulturze?Nie
możetobyćjedyniekwestianaśladownictwa,którezawszejestczynnościąbardziej
lubmniejpowierzchowną.Przyjmowanewzorceniesąjednaktylkoschematami
zachowań.Wskazująnarzeczywistośćgłębszą,dotycząbowiemcałokształtucha-
rakteruiosobowościprzedstawicielidanegoluduczyplemienia.
Zastanawiałemsięnadtym,pracującwróżnychkrajachOceaniiponad20lat-
jakomisjonarzibadacz.Interesowałomnieszczególnieto,jakwpraktyce-wciągu
pokoleń-udawałosiętamwprowadzaćwżycieoceanicznąwersjęzasadynbawić,
ucząc”.WEuropietęideęzaczęływprowadzaćdopierosystemynowożytne-ito
ześrednimskutkiem.Jaksięokazało,mimopracytęgichgłóworazwielowieko-
wychwysiłkówpaństwowychsystemówedukacjizabawaciąglekojarzysięmłodym
ludziomzpsotą,zesprzeciwemwobecustalonychrólspołecznych.
ObserwująckrajowcówOceanii,doszedłemdowniosku,żeprzyczynątegostanu
rzeczywEuropiebyłoprzerwaniepokoleniowegoprzekazunapoziomiewspólnot
