Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WiesławaKorzeniowska:Dzieckowświeciedorosłych–naprzestrzenidziejów
15
stwachwyższychjużzaczęłasiękształtowaćsolidarnośćrodowa.Niebyłojejnato-
miastwrodzinachchłopskich,którympoczuciebezpieczeństwazapewniałojedynie
zwierzchnictwoseniora-pana.Pozatymwiejskawspólnotajakotakazapewniała
chłopubardziejkonkretneramyorganizacyjneiobronne,niżmogłajegwarantować
rodzinapełniącatylkofunkcjeprzekazicielażyciaimajątku.
Cywilizacjawczesnegośredniowieczazapomniałaodawnejpaideipaństwstarożyt-
nych(tj.wartości,jakąstanowiłodziecko),niemiałateżpojęciaoinnychwartościach
związanychzdzieckiem.
Zaznaczyćtrzebajednak,żejużodwiekuVIIIzaczęłybyćwidocznewEuropieZa-
chodniejprzejawyodnowy(m.in.renesanskaroliński),którazapoczątkowałaproces
kulturowejodbudowyEuropy.PowstanieCesarstwaKarolińskiegoipóźniej-Ottoń-
skiego,azatemustanowieniedużychjednostekterytorialnychorazadministracyjnych
przezKarolaWielkiego,Lotara,KarolaŁysego,apotemprzezcesarzyniemieckich
zdynastiiottońskiej-miałoogromne,praktycznekonsekwencjedlaumiędzynarodo-
wienianauki,kulturyisztuki.Doniosłośćtychprzemianbyłaznacząca.Dziękiuła-
twieniukontaktówmiędzynarodowych,dziękimożliwościprzenoszeniaideioraz
narodowaspołecznośćKościoła.Rozwójtejspołecznościprzyczyniłsiędonawiązy-
waniakontaktówzinnymirejonamiświatacywilizowanego,boprzecieżobszaryisla-
muiCesarstwaBizantyjskiegosąsiadowałyzpogranicznymiziemiamizachodniej
katolickiejEuropy.
Drugiokresśredniowieczatośredniowieczeklasyczneprzypadającenawiekiod
XdoXIII,będąceczasemm.in.wyprawkrzyżowych,aznimiprawie200lattrwają-
cychkontaktówmiędzyBliskimWschodemaZachodemEuropy,kontaktów,które
rzutowałynajakośćwszystkichdziedzinówczesnegożycia.Procesprzemianosiągnął
sweapogeumwwiekuXIII,widocznychnajbardziej,gdyporównaćEuropęzinnymi
kręgamicywilizacyjnymi.OilejeszczewwiekuX,zniszczonairozbitaEuropaZa-
chodniabyłacywilizacyjnymKopciuszkiemwporównaniuzewspanialerozwiniętymi
gospodarczo,kulturalnieipolityczniekręgamicywilizacjibizantyjskiej,arabskiej
koniecXIIIw.proporcjezmieniłysiędiametralnie.TerazbowiemBizancjumikultura
islamuznalazłysięwporównaniuzkulturąłacińskąwodwrociecywilizacyjnym.Na
terenachAzji,ponieudanychpróbachzjednoczeniajejrozległychterytoriów,zaczął
sięokreswielowiekowejstagnacji,gdywtymsamymczasiewEuropienastąpiłwyjąt-
kowosilnydynamizmrozwojowy,wrezultacieczegocywilizacjaeuropejska,awraz
zniąchrześcijaństwozachodnioeuropejskieuzyskaływczasachnowożytnychzasięg
Wtedytakżezaczęłyzachodzićistotnezmianywrodzinie,którabyłaterazzarówno
związkiememocjonalnym,jakiekonomicznym.Zmianytewynikałyzfaktukonieczności
tworzenianowychwarsztatówprodukcyjnych,wktórychzregułypracowałacałarodzina;
———
————
——
19G.Henderson:Wczesneśredniowiecze.Warszawa,PWN,1984,s.15.
20J.Kłoczowski:Wspólnotychrześcijańskie.Grupyżyciawspólnegowchrześcijaństwiezachodnimodstarożyt-
nościdoXVwieku.Kraków,Znak,1964,s.166.
21D.Olszewski:Dziejechrześcijaństwawzarysie,Katowice,Księgarniaśw.Jacka,1982,s.89.
