Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
AlicjaKulecka
wRosjiw1862rokunastąpiłnieoczekiwanyzwrotwkierunkupolitykiliberalnej,
cooznaczałopowrótdołaskwielkiegoksięciaKonstantegoMikołajewicza.Reorien-
tacjapolitykirosyjskiejsłużyłacelomwewnętrznymizewnętrznym,wtymrównież
powrotowidopolitykizbliżeniazFrancją.Ożywieniesłowiańskichruchównarodo-
wychnaBałkanachwymagałoposzukiwaniasprzymierzeńcawEuropie.Nafalitych
ideiAleksanderIIpowróciłdopolitykirozmówzprzedstawicielamiziemiaństwa
polskiego.Dlarozwiązaniaproblemukościelnegopowierzyłpełnieniemisjiarcybi-
skupaZygmuntowiSzczęsnemuFelińskiemu.ZgodziłsiętakżenapowrótA.Wie-
lopolskiegodowładzy.PrzyjechałdoWarszawy14czerwca1862roku,przywożąc
zesobąstanowiskonaczelnikarząducywilnegoorazukazycesarskieowychowaniu,
oczynszowaniuirównouprawnieniuŻydów54.Rozdzielonawięczostałaadministra-
cjacywilnaiwojskowa.
W1862rokuwKomitecieRuchu(KomitecieMiejskim)corazwiększezna-
czenieodgrywałKomitetOficerski.Jedenzjegoczłonków,JarosławDąbrowski,
wczerwcuopracowałplanpowstaniazbrojnego.Zakładałrównoczesnyatakna
dwietwierdzeKrólestwa:CytadelęiModlin55.WsamymKomiteciedochodziłodo
zmianyorientacji,ideiijegowładz.WwynikuDzamachuczerwcowego”przeważali
wnimzwolennicywalkiiplanuJ.Dąbrowskiego.Odkońcaczerwcaprzedmiotem
obradstałysięprzygotowaniadopowstania.Wtymsamymczasiewoboziebiałych
takżenastępowaładestabilizacja.Spowodowanazostałapozyskiwaniemklientów
politycznychtegośrodowiskadlaideiA.Wielopolskiego.Realnezdobyczeuzyska-
nejakoefektjegopolitykizmuszałydorefleksjinadwyboremmetododbudowy
państwa.WKomiteciedominowalizwolennicywalki,obokJ.Dąbrowskiegobylito
zwolennicyIgnacegoChmieleńskiego,określaniteżmianemDpartii”.Mimotodo-
chodziłoczęstodosporówideologicznych.NaplanyJ.Dąbrowskiegomiałwpływ
takżelosjegoprzyjaciółaresztowanychzaudziałwspiskach.Skazanizostalina
śmierć.NamiestnikA.Lüderszdecydował,żewyrokzostaniewykonany.Wodwe-
ciezatędecyzjęAndriejPotebniadokonałzamachunanamiestnikawOgrodzie
Saskimwdniu27czerwca1862roku.Skazanizostalirozstrzelaninastępnegodnia
wModlinie.
W1862rokuwsamejRosjizwiększyłyswojąaktywnośćorganizacjerewolucyj-
ne.WczerwcutegorokuDMłodaRosja”,radykalneskrzydłoDZiemliiWoli”,nawo-
ływaładorewolucjiicarobójstwa.Wczerwcu,poseriigwałtownychpożarówwywo-
łanychnajprawdopodobniejprzezpolicję,którastarałasięspreparowaćargumenty
uzasadniającerepresjewobecspiskowców,nastąpiłyaresztowaniarewolucjonistów.
Wkońcuczerwca1862rokuzapadładecyzjaowysłaniudoWarszawywielkiego
księciaKonstantegoMikołajewiczajakonamiestnikaKrólestwaPolskiego.Decyzja
takazostaładobrzeprzyjętaprzezdworywParyżuiLondynie.Poparcietonieco
osłabło,gdyokazałosię,żenominacjatabyławykorzystywanapropagandowowśród
SłowianbałkańskichisłużyławzmocnieniuwśródnichpozycjiRosji.JohnRussel
sugerowałwykorzystanietegofaktuprzezambasadębrytyjskąwPetersburgu,leczta
54S.Kieniewicz,op.cit.,s.232.
55S.Kieniewicz,op.cit.,s.239.
