Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.M.Dziekan,Dziejekulturyarabskiej,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15450-9,©byWNPWN2008
34
CZASOJCÓW
Enzag),znanyzsumeryjskiegomituoEnkiiNinhursang.Okrestenbywa
nazywanywhistoriografiiBahrajnu„okresemmiedzi”.Kontaktyhandlowe
pomiędzyDilmunemaMezopotamiąpraktyczniezaniknęłypo1800roku
p.n.e.,cowiązałosięprawdopodobniezrozpademkulturIndusuiprzenie-
sieniemsięgłównegonurtuhandlunaszlakilądowe.DlaBahrajnuoznaczało
tostopniowewyludnianie.TenciemnyokrestrwałdopoczątkówItysiąclecia
p.n.e.,kiedytowykopaliskawskazująnaponowneożywienieosadnictwa.
Wtymokresiewładcyasyryjscy,np.Tukulti-Ninurta(1244–1208p.n.e.),ty-
tułująsię„królemDilmunuiMeluchy”.Dilmun/Bahrajn–jużjakoTylos–
pojawiłsiępóźniejwkontekścieplanówimperialnychAleksandraMace-
dońskiego.WtedytowspominasięowyspieArrian,Strabonzaśnazywają
Tyros.JednakżenapoczątkuIVwiekup.n.e.leżącanawybrzeżuPółwyspu
ArabskiegoGerrha,anieBahrajn,byłaznaczącymcentrumhandlowym.
WażnypunkttranzytowywhandluStarożytnegoBliskiegoWschodu
stanowiłtakżeobszarpołożonynawschodnimkrańcuPółwyspuArabskie-
go,obejmującyterenyobecnegoOmanuorazZjednoczonychEmiratów
Arabskich.WpiśmiennictwiesumeryjskimpojawiasięjakoMagan.WIIIty-
siącleciup.n.e.utrzymywałstosunkihandlowem.in.zsumeryjskimUr.
HandelzMezopotamią,Syrią,Egiptem,anawetzEuropą,utrzymywała
takżeprowincjaZufar.Oszerokichkontaktachmiędzynarodowych,wtym
równieżzdolinąIndusu,świadcząznaleziskaarcheologiczneobejmujące
grawerowanepaciorkizkarneoluorazceramikętypuharappańskiego.
Głównymprzedmiotemwywozubyłowtymczasiekadzidło,uprawianeod
wieluwiekównagórskichobszarachZufaru,gdziemiałswójpoczątek
„szlakwonności”.InskrypcjezGudeiwskazująjednak,żeSumerowiespro-
wadzalizMaganutakżemiedź,diorytidrewno.WładcaAgadeManisztusu
(2254–2218)ijegonastępcaNaram-SinprawdopodobniepodbiliMagan,
zpewnościązaśdokonalinańłupieżczegoataku,oczymświadczązachowa-
nenapisyklinowe.Wielewskazujenato,żewłaśnienaterytoriumOmanu
zostałwpierwszejpołowieIIItysiącleciap.n.e.udomowionywielbłąd–
świadczyćotymmająwielbłądziekości,odkopanewDżabalHafitkołooa-
zyBurajmi.Geografowierzymscyigreccy,np.PliniuszStarszywHistorii
naturalnej,wspominająmiastaOmana,któregonieudałosięzidentyfi-
kować,orazPortusMoschus,prawdopodobnieMaskat,amieszkańców
tychobszarównazywająSachalitami(KlaudiuszPtolemeusz)lubOmanitae
(Herodot).
PierwsząpróbąwłączeniaArabiiwbiegsprawmiędzynarodowych
byłypodbojeAleksandraWielkiego,któryinteresowałsiętymiterenami,
aleśmierćprzeszkodziłamuwrealizacjiplanuzdobyciaPółwyspu.Wpew-
nejmierzeudałosiętojegonastępcom,Seleucydom,którzypodporządko-
