Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
KSZTAŁTIZDOBIENIE
GobikuziemiomMongolii.SzlaktenprowadziłnazachódskrajempustyniTaklaMakando
północnychIndiiidowschodnichwybrzeżyMorzaKaspijskiego.
Nieulegawięcwątpliwości,żerodzącsięwtakimmiejscu,powstającnaskrzyżowaniu
odwiecznychszlaków,niebyłacywilizacjachińskatworemodswychpoczątkówjednolitym.
Wprostprzeciwnie,odczasówpradawnychmusiałaonawchłaniaćróżnewpływyisamawy-
wieraćwpływnaotoczenie,atworzącysięludchiński,musiałteżasymilowaćinneludy,do
czegowrócimyjeszczewczęściachdalszych.Wkażdymraziemusiałydocieraćdokształtującej
siękulturywtymrejoniewiadomościznajodleglejszychzakątkówświata,wśródnichzapewne
ita,żegdzieśtamdalekonazachodziełączązesobądwamiękkiemetale,uzyskującwten
sposóbstoptwardy.Ażeicyny,imiedzibyłownajbliższychokolicachdość(kopalniemiedzi
icynyznajdowałysięwokółAnyangu,ZhengzhouiLuoyanguoraznapołudniuprowincji
Shanxi),możnabyłopodjąćpróby,tymłatwiejsze,żedouzyskaniastopunietrzebawiększych
temperaturniżte,którebeztruduuzyskiwanowpiecachgarncarskich.Ztegopunktuwidzenia
trudniejszeokazałosięuzyskaniewyższejtemperatury,koniecznejdowypalaniaporcelany.
Toteżporcelanęwynalezionopóz
,niej,gdyulepszonokonstrukcjępiecagarncarskiego.
Tegoostatniegoniepowiedzieliśmypoto,bypomniejszyćzasługiChińczyków.Do-
konującsamodzielnegowynalezieniabrązu,niezdawalionisobiezresztąsprawyztego,jak
epokowybyłtowynalazek.AtodziękitemuwłaśnieChinyobjęłyzdecydowaneprzodownic-
twowśródludówAzjiWschodniej.Odtądprzeztysiąclecia,zarównopodwzględemkultury
materialnej,jaki_wkrótce_duchowej,Chinybędąnajbardziejzaawansowanewtymrejonie
iztegowłaśniecentrumbędziekulturapromieniowaćnakrajeościenne:stepyMandżurii,Ko-
reę,JaponięiWietnam.Takulturowaprzewagaośrodkachińskiegonadinnymitrwałaconaj-
mniejdokońcadynastiiSong,awięcprawietrzytysiąclecia,liczącodpoczątkuepokibrązu.
BrązrozpowszechniłsięwChinachwrazzewstąpieniemnatrondynastiiShang-Yin,
zwanejczasemdynastiąShang,zupełnietakjakbyzmianadynastycznamiaławyznaczać
przejścieodneolitudoepokibrązu.KiedyporównasięmapęChindynastiiXiazmapąChin
dynastiiShang-Yin,uderzaniewielkaróżnica.Obszardynastiipóz
,niejszejjesttylkonieco
większyodobszaru,nadktórymmiałapanowaćdynastiawcześniejsza.Mamyturaczejdo
czynieniazrozwojemnatymsamymterenie,copozostajewzgodziezinnymidanymi.Nie
wiadomo,jakdalecewolnowyciągaćwnioskiogólniejszezpołożeniastolicydynastiiwtak
odległymokresie.Możnawszakżesądzić,żestolicępierwszą,tj.wpierwszymokresiepano-
wania,zakładanonaziemi,którabyłanowejdynastiikolebką,czylitam,gdziedynastiaczuła
siębezpiecznie.JeżelichodzioczasydynastiiXia,toprzynajmniejniektórzyhistorycysy-
tuująjejpierwsząstolicęnieconapołudniowyzachódodobecnegoZhengzhou,wbliskości
górySong.PierwsząstolicędynastiiShang-Yinumiejscawiasięnawschódoddzisiejszego
Kaifengu,jużnaziemiachobecnegoShandongu.Znaczyłobyto,żedynastiamiałaswój
głównyośrodeknaziemiachwschodnich,gdzieznajdowałsięgłównyośrodekkulturyLong-
shan.ByłotoniedalekoodgóryTai.
Toprzenoszeniestolic,szczególnienaliniiwschód_zachód,staniesiępóz
,niejtra-
dycjąpowtarzającąsięwielekroć.Regułąbyłoniemalto,żejeśliobalonadynastiamiała
swąstolicęnazachodzie,tojejnastępczyniobierałazaswąrezydencjęmiastopołożone
nawschodzie.Byłotaknieodmiennieażdoczasówmongolskich,przyczymwwiększości
przypadkówstolicązachodniąstawałosięmiastopołożonewdolinierzekiWei,stolicą
wschodniąnatomiast_Luoyanglubmiastopołożonejeszczedalejnawschód,wokolicy
