Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Oczamikonkwistadorów.Bezwzględnypodbój
35
Uśmiechrozjaśniłichtwarze,ucieszylisiębardzo,rozkoszowalisiętym.Nibymałpypodnosilizłoto,
siadalinaznakzadowolenia,jakgdybysercesięimodnawiało,rozświetlało.Prawdąjest,żetego
ogromniełakną.Ciałaimodtegotyją,sątegowścieklezgłodniali.Nibywygłodniałeświniepożądają
złota(ZmierzchAzteków...1967,s.99).
Niemawątpliwości,żezłotodlakonkwistadorówznaczyłowiele:świeciłoigrzało
niczymsłońce,rozświetlałomrokinocy,jaśniałonabezkresnymhoryzoncieniczymjutrzenka
naniebie,przykuwałowzrok,eliminowałolęk,dodawałoodwagi,pozwalałoznosićgłód
ichłód,łagodziłopragnienieiustawiczneswędzenieskórypokąsanejprzezrobactwo,koiło
ból,goiłorany.Byłocenniejszeniżżycie.Byłowszystkim.
ChybawszyscyśniliÐzłotysen,stalepodsycanyopowieściami,niewiadomoskąd
przychodzącymiiprzezkogorozpowszechnianymi,leczinterpretowanymizgodnieznajbar-
dziejpowszechnymwśródkonkwistadorówpragnieniem.Posłuchzyskiwałynawetnajbar-
dziejnieprawdopodobnehistorie.ÐPamiętam_wspominałPedroPizarro_jakAtaualpa
[Atahualpa]mówiłpewnegodniamarkizowi[FranciscoPizarro],żewtejprowincjijestłań-
cuchgórski,gdzieodczasudoczasupodpalająjednomałewzgórzeigdyogieńwygaśnie,
znajdująwnimroztopionesrebro(Pizarro1995,s.45)
3
.Jednaknajbardziejzdumiewają-
caopowieść,utrzymującasięwpowszechnejświadomościbliskotrzystulecia,odnosiła
siędoElDorado_legendarnegowładcyIndianzAndówPółnocnych,którypodczas
ważnychceremoniizwykłbyłwypływaćzłotątratwąnajezioro,nagi,oblepionyzłotym
pyłem,byzłożyćbóstwombogatedaryispłukaćzsiebiedrogocennykruszec.Zczasem
ElDoradopoczętoutożsamiaćzbajecznąkrainąobfitości_Eldorado(ikilkomainny-
mi,m.in.Manoa,LaCanela_krainącynamonu),kryjącąswetajemnicegdzieśwpo
wschodniejstronieAndów,wMontanii,AmazoniilubnaWyżynieGujańskiej(legendar-
nejezioroParima).Wbezskutecznym(jakdotąd)poszukiwaniuElDoradopodej-
mowanodziesiątkiwypraw.Najbardziejznaneznichtoekspedycje:Orellany,Quesady,
OrdazaiRaleigha.
Raleighowi,urzeczonemukrajobrazemGujany,zawdzięczamyjedenzpiękniejszych
opisówprzyrodytegoregionu:
Nigdyniewidziałempiękniejszegokraju,naddolinamituitamwznosząsiępagórki,rzekirozgałęziają
sięwrozlicznestrumienie,łąkibezchwastów,strojnewzielonepastwiska,[...]ptakiśpiewają
ozmierzchuwśródgałęzidrzew[...]powietrześwieże,przyjemnywietrzyk,anakażdymkamieniu
[...]dostrzecmożnaśladyzłotaisrebra(cyt.za:Molenda2007,s.183).
Wyprawykonkwistadorów_długienasetkikilometrówmarsze,trwającewielemie-
sięcy
4
_wniewielkimstopniuposzerzaływiedzęośrodowiskuprzyrodniczymAmeryki.
Częstobyłyoneodkrywaniembezpoznawania.Wraportachzekspedycjizauważano
iodnotowywanoróżnepoważneprzeszkodyterenowe_trzęsawiska,góry,skalneurwi-
3
Adalej:ÐByłotoprzyczyną,dlaktórejmarkizdonFranciscoPizarroniewyznaczyłswegomarkizatu.Oczekiwał,
żebędziemógłgoobraćwtejprowincji(Pizarro1995,s.45).
4
Wartododać,żebyłytowyprawyliczącepokilkatysięcyosób,gdzienajednegoHiszpanaprzypadałoco
najmniejdwudziestu,aczęstoznaczniewięcej,indiańskichtragarzydz
,wigającychbroń(działa,arkebuzy,kusze),namioty,
narzędzia,zapasyżywności,poganiającychświnie,apilnowanychprzezdziesiątkipsów.
