Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
17
żetyle,cowyodrębniaćwśródprzedmiotówklasękapiteli,dziełsztuki,
piękna.Pojęcie,nazwa,klasa–totylkoróżneaspektytegosamegoza-
biegu:wydzielaniazeświataprzedmiotówdosiebiepodobnych,łącze-
niaichwgrupy.
D.Definicjąnazywasięzdaniepodająceznaczeniejakiejśnazwy.Ina-
czej:definicjanazwyjesttozdaniepodającepojęcieodpowiadającetej
nazwie.Jeszczeinaczej:jesttowymienianieklasyprzedmiotówoznacza-
nejprzeztęnazwę.Najkrócej:towyjaśnienienazwy.Definicjamazawsze
postaćzdania:podmiotemjestwnimnazwa,aorzecznikiem–odpowia-
dającejejpojęcie.Naprzykładdefinicja:„«Kapitel»jesttowieńcząca
częśćkolumny”jestrównoważnazezdaniem:„Nazwa«kapitel»oznacza
wieńczącączęśćkolumny”.Sądwarodzajedefinicji:Definicjajednego
rodzajupotrzebnajestwtedy,gdywprowadzającdojęzykanowąnazwę
postanawiasięczyprojektuje,jaknazwatamabyćrozumiana.Ktotaką
definicjępodejmuje,tenmapełnąswobodę:możewybraćnazwę,jaką
chce,inadaćjejznaczenie,jakiechce.Mielitęswobodęnp.historycy
sztuki,którzyprzedpółwiekiemdefiniowali„stylStanisławaAugusta”,
boprzednimistyltakiniebyłwyróżnianyinazwaniebyłaużywana.
Dzisiejszyhistorykjużswobodytejniema,musisięliczyćztym,jak
nazwęzdefiniowalijegopoprzednicyijakjejużywająwspółcześni.Jego
zadaniemniejestpodaniedefinicji,któraprojektujeczypostanawia,lecz
którastwierdza,jaknazwajestrozumiana:todrugirodzajdefinicji.
Pierwszynadajeróżneznaczenia,drugi–odnajdujeje;jedentworzy,
drugiodtwarza.Pierwszyniestanowiproblemu,skorojestwzasadzie
nieskrępowany,swobodny;problememnatomiastjestdrugi:jakąmetodą
stwierdzić,jaknazwajestużywana,jakodtworzyćjejznaczenie.Od
Sokratesapowtarzasię,żemetodątąjestindukcja,aleteżodSokratesa
wiadomo,żeprzydefiniowaniutrudnoindukcjęstosowaćskutecznie.
Tymczasemwpraktycenaukidrugirodzajdefinicjijestsprawąważ-
niejszą,częściejaktualną.Owszem,zarównownauce,jakiwjęzykupo-
tocznymrazporazpojawiająsięnowenazwyiprojektowanesądlanich
definicje,jednakżewdziedziniepojęćtakbardzoogólnychjakestetyka
zdarzasiętorzadko.Wkażdymrazienaczelnejejpojęcia,którebędą
