Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.Sztukipiękne
29
UjąłrzeczodwrotnieniżManetti:zachowałdawnąnazwę(sztuk
wolnych),aleobjąłniąinny,nowyzespółsztuk;włączyłarchitekturę
imalarstwo,którebyłyprzedtemrozumianejakosztukimechaniczne,
ipoezję,którawogóleniebyłazaliczanadosztuk.Zdołałzłączyćte
sztuki,któredziśmamyzawłaściwe,iodseparowaćjeodrzemiosła.Na
jakiejzasadzietouczynił?Napytanietosamodpowiadawinnymliście,
mianowiciedoCanisiana:„Tomuzyka–piszewnim–dajenatchnienie
twórcom:mówcom,poetom,rzeźbiarzomiarchitektom”.
Dopatrzyłsięwięcłącznikamiędzynimiwmuzyceiwyodrębnione
przezeńsztukimożna,zgodniezjegomyślą,choćsamtegoprzymiotni-
kanieużywał,nazwać„muzycznymi”.Odstarożytności„muzyka”
i„muzyczny”byłypojęciamidwuznacznymi:wwęższymznaczeniudo-
tyczyłysztukidźwięków,wszerszym–wszystkichbędącychna„usłu-
gachMuz”.Możnawięcłącznikmiędzysztukamiwyodrębnionymi
przezFicinawidziećwichmelodyjnościczyrytmiczności,aletakżesze-
rzej–w„służbieMuzom”czyteż,jaksampisał,wnatchnieniutwórców.
Sztukiszlachetne.OdrugiepółwiekupóźniejGiovaniPietroCapria-
nowswejpoetycez1555roku(Deverapoetica,A3)wydzieliłpodobny
zespółsztuk,jednakżenainnejzasadzieipodinnąnazwą,mianowicie
sztuk„szlachetnych”.Pisał:„Nazwasztukszlachetnychnależysięjedy-
nietym,któresąprzedmiotemnajszlachetniejszychnaszychzmysłów,
najrozleglejszychnaszychzdolności,aktórejednocześniecechujetrwa-
łość:takimisąpoezja,malarstwo,rzeźba”.
Podstawądowyodrębnieniatychsztukbyłaichocena:sztukitesta-
nowiąoddzielnągrupędlatego,żesądoskonalsze,szlachetniejsze,
trwalszeodinnych.
Sztukipamięciowe.LodovicoCastelvetro,któregonazwiskojestjed-
nymznajpopularniejszychnazwiskzdziejówpoetyki,wypowiedziałsię
wtejsprawiewtraktaciez1572roku(Corretione,s.79.)Wyodrębnił
wnimpewnągrupęsztukiprzeciwstawiłjerzemieślniczymnainnej
jeszczezasadzie.Rzemieślniczesztukiwytwarzająrzeczyczłowiekowi
potrzebne,innezaś,jakmalarstwo,rzeźba,poezja,służą,jaksądził,tyl-
kodotego,byrzeczyizdarzeniautrzymaćwpamięci.Dlategonazwał
je„articommemorativedellamemoria”.Miałyzakresniecoinnyniż„mu-
