Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
SZTUKA:DZIEJEPOJĘCIA
zyczne”czy„szlachetne”,nieobejmowałynaprzykładarchitektury.
JednakżepomysłCastelvetramawdziejachpojęciasztukimiejscenie
mniejdoniosłeodpomysłówFicinaiCapriana.
Sztukiobrazowe.NiektórzypisarzeXVIiXVIIwiekuwysunęli
myśl,żetym,cosztuki„szlachetne”czy„pamięciowe”naprawdęwy-
różnia,jestichobrazowość,fakt,żeposługująsięobrazamikonkretny-
mi,anieabstrakcjamiischematami.Toichobrazowośćłączysztukitak
skądinądodmiennejakmalarstwoipoezja.Wtymsensiepowtarzane
byłoodHoracegohasłoutpicturapoësis.Jakoprzedstawicielatejmyśli
możnawyróżnićClaude’aFran˜oisMenestriera,francuskiegosiedem-
nastowiecznegohistoryka,heraldyka,teoretykasztuki(Lesrecherchesdu
blason,1683,I).Dowodziłon,żewszystkiesztukiszlachetneoperują
obrazami,„travaillentenimages”.
Sztukipoetyczne.OwohasłoHoracegobywałowXVIiXVIIwieku
takżeodwracaneibrzmiałowówczasutpoësispictura.Wtymodwróce-
niudawanowyrazprzekonaniu,żepoetyczność,pokrewieństwozpo-
ezjąjesttym,cooddzielaodrzemiosłsztukitakiejakmalarstwo.Spo-
sóbzaśmyśleniabyłwowychwiekachtaki,że„poetycki”czy„poetycz-
ny”znaczyłtyle,coprzenośny,metaforyczny.Idlaniektórychpisarzy
taprzenośnośćimetaforycznośćstanowiławłaściwyłączniksztukszla-
chetnych,nie-rzemieślniczych.Najwymowniejszymrzecznikiemtej
myślibyłWłochEmanuelTesaurowksiążcez1654roku(Canocchiale
Aristotelico,s.424).Dlaniego,którynależałdomanierystówliterac-
kich,doskonałośćsztukipolegałanaarguzia,czylisubtelności;a„wszel-
kasubtelnośćjestprzenośnią”(ogniarguziaèunparlarfigurato).Niema
przenośniwtworachrzemieślniczych,jestnatomiastwliterackich,
teatralnych,wmalowidłach,rzeźbach,tańcach:wszystkieżyjąprzenoś-
niami,toichwspólnacecha,którąonetylkoposiadają.
Sztukipiękne.JużwXVIwiekuFrancescodaHollanda,mówiąc
osztukachplastycznych,użyłprzygodniewyrażenia„sztukipiękne”
(boasartesworyginalnymportugalskimbrzmieniu).Jednakwyrażenie,
choćnamwydajesiętaknaturalne,narazienieprzyjęłosię.Koncepcja,
którejtowyrażenieodpowiadało(choćtymwyrażeniemsięnieposługi-
wała),wystąpiławyraźniewdrugiejpołowieXVIIwieku,mianowicie
