Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wniemniejszejmierze,wszacunku,jakimobdarzanoartystów,
orazwużytku,jakiuGrekówzesztukiczyniono”
34
0
Azatemistotasztukiokreślanajestprzezczynnikiznajdują-
cesiępozaniąsamą
35
.Takisposóbmyśleniacharakterystyczny
byłdlaoświeceniowegohistoryzmu.Zakładałonsubstancjalną
naturęzjawisk,którąnależałopogodzićzhistorią,czylizprze-
kształceniamiwczasie.Ponieważsubstancjazeswejnaturynie
możepodlegaćzmianomwewnętrznym,pociągałobytobowiemza
sobąfluktuacjejejparametrów,awięcniekoherencjębytuzesobą
samym,należałoprzyjąćoddziaływanieprzyczynzewnętrznych.
Tylkowtensposóbmożnabyłopołączyćrozważaniastrictehisto-
rycznezdochodzeniemdotrwałegoontologicznierdzenia
36
.Stąd
uWinckelmannaistotasztukikształtowanabyłaprzezaspekty
nieartystyczne0
DrugaczęśćDziejówsztukistarożytnejwyciągawnioski
zpierwszej,pokazującjakwskazanewtamtejczynnikiwpływały
konkretnienaprzemianysztukiwGrecjiiRzymie.„Częśćdruga
zawieradziejesztukiwwęższymrozumieniu–toznaczyskupio-
nenazewnętrznychokolicznościach–itotylkowśródGreków
iRzymian”
37
.Stymulowanyzzewnątrzrozwójsztukiprowadził
dowykształceniasięczterechkolejnychstylów.Byłyonenajpierw
stopniowymdochodzeniemdonajwyższegopiękna,anastępnie
rozkłademtegosystemuartystycznego.„Takbowiemjakkażde
działanieikażdyprocesmapięćczęściijakbystadiów:początek,
rozwój,stabilizację,zmierzchikres,wczymtkwiprzyczynapię-
ciuaktówczylidziałańwutworachdramatycznych,takpodobnie
rzeczsięmaznastępowaniemposobieepokwsztuce,ponieważ
jednakjejkoniecwykraczajużpozajejgranice,winniśmytumó-
wićwłaściwiejedynieoczterechjejepokach.Stylstarszytrwałdo
czasówFidiasza,zajegosprawąizasprawąartystówjegoczasu
sztukataosiągnęłaswąwielkość,astylówmożnanazwaćwiel-
kimiwysokim.Wepoce,którazaczynasięodPraksytelesa,akoń-
czynaLizypieiApellesiezyskaławięcejGracjiiwdzięku,astyl
tendasięokreślićjako«piękny».Gdyjużartyściciiichszkoła
34
Wnin0tomies0127–1280
35
Décultot,JohannJoachimWinckelmann(1717-1768),s0150
36
FrankR0Ankersmit,Historicism:AnAttemptatSynthesis,„History
andTheory”34,1995,nr3,s.146–148.
37
Wnin0tomies070
–XXIII–
