Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gdzieizamysł,idziałanieodwołująsiędodyspensmoralnych,którychdrastycz-
nymprzykłademmogąbyćwykonywananatereniewięzieńwwielujeszczepań-
stwachkaraśmierciiwchodzącywskładpersoneluwięziennegokat,korzystający
wprzeprowadzeniuegzekucjizpomocyprzybranychdozorcówwięziennych.Pro-
blemwięctkwiniewnadużyciach,którymonegdajsprzyjaćmogłowręczprogra-
mowetraktowaniemetodpostępowaniazeskazanymijakosferyobjętejpoufnością,
wyłączeniezakładówkarnychspodkontrolispołecznejczywłaściwesłużbomspeł-
niającymczynnościzawodowewwarunkachdysonansuaksjologicznegodążeniedo
autonomizowaniasię,alewkonfliktachocharakterzestrukturalnym.Toteżwopisie
ioceniesystemupenitencjarnegojakozinstytucjonalizowanejformyrealizacjiwe-
wnętrznychfunkcjipaństwawymagającychzastosowaniaśrodkówprzymusu,które
naruszająpryncypiagodnościludzkiej,niesposóbpominąćliteratury,któraukazuje
polityczneuwarunkowaniategosystemuijegospecyfcznąorganizacjęwróżnych
okresachhistorycznychiustrojach,anizbyćmilczeniemdylematówmoralnych
przesłoniętychracją„mniejszegozła”.
Aleitouzupełnienie,znaczniewykraczającepozazainteresowaniadyscyplin
prawniczych,niewyczerpujepoznawczychzadańnaukiowięziennictwie.Więzienie
jakowyodrębnionyelementsystemujestbowiemzpunktuwidzeniakategoryzacji
socjologicznychtypeminstytucjitotalnej,którejzdaniemkryminologówradykal-
nychniemożnajednaktraktowaćrównorzędniezjejinnymipostaciami.Różnisię
onoodnichtym,żezawszepowodujeponiżenieczłowiekaizadawaniemurozmyśl-
nychcierpień,którychpodłoże,rodzaje,legitymizacjaiskalazależąrzeczjasnaod
właściwychepocezapatrywańnakaręiuznawanychwtymczasiewzorówobycza-
jowych.Asątonieuchronnenastępstwaizolacjikarnej,któresplatającsięzmode-
lowymicechamiinstytucjitotalnych,nadająwięzieniuówniepowtarzalnyrys.Jest
onobowieminstytucjąwyizolowaną,wyobcowanąspołecznie,samowystarczalną,
opartąnaprzemocy,wyposażonąwurządzeniaochronne,szczególneśrodkizapew-
nieniabezpieczeństwaiegzekwowaniadyscypliny,instytucjąrozciągającącałkowitą
kontrolęidrobiazgowąreglamentacjęnawszystkiesferyżyciaskazanych.Ażycieto
przebiegawsztuczniewytworzonejspołeczności,złożonejzprzypadkowejzbioro-
wościwspółwięźniówikadryzawodowej,zwyklesparamilitaryzowanej,którazaj-
mujewobecnichnadrzędnepozycjewładcze.Wedługtegoschematudasięprzepro-
wadzićstatyczneanalizyodtwórcze,odwołującsiędoliteraturytematyczniezwią-
zanejzposzczególnymizagadnieniamizarównozzakresupolitykipenitencjarnej,
jakidyscyplinzintegrowanych,doaktównormatywnych,publicystykiurzędniczej,
statystyk,debatlegislacyjnych,cozostałojużdotychczasnieźleudokumentowane
dlaostatnich,branychtupoduwagęokresówhistorycznych(KrólestwoPolskie,mię-
dzywojnie).Dlaczasówwcześniejszychzaśinformacjetesprowadzająsięgłównie
doźródełprzywoływanychwpodręcznikachzzakresuhistoriiprawaiopisanych
wcześniej,ubogichpodwzględemfaktografcznymsyntez.Staraliśmysięwięcwy-
pełnićtęlukę,nailebyłotomożliwe,sięgającdoliteraturyobyczajowej,publicystyki
politycznej,życiorysów,monografimiastiobiektów,wktórychusytuowanebyły
WSTĘP
°11
