Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarcinPańków
28
konstrukcjemyśloweimglistewyobrażenia49.Pozostanieteżnadługoświa-
dectwemtraumatycznegofaktu,żeKołakowski„niepotrzebniezabłąkałsię”
wswejksiążcewrejonycałkowiciemuobceinieznaneorazzjakichśprzy-
czynniemógłprzyjąćtegodowiadomości.Jużsametytułytrzechpierw-
szychksiążekSiemkainiemalwszystkiejegobadania–odSchillerado
Lukácsa–tentraumatycznyfaktkomunikują50.Wolnośćiutopiapokazuje,
żeideadialektyki,wjejgenezieuschyłkuXVIIIwiekuwweimarskichpro-
testanckichNiemczech,wywodzisięzkręgupytańoutopięestetyczną
idlajejrozumieniawzupełnościwystarcząwnioskifilozofówzprzebiegu
rewolucjifrancuskiejiichkrytycznyrozrachunekz„niemieckimmitemGre-
cji”orazzKantem,SpinoząiRousseau.Ideatranscendentalizmuodkrywa,
jakobykomukolwieknieznanebyłyteoklepanefrazesyośredniowieczuiświeciestaro-
żytnym.Jednojestoczywiste:aniśredniowieczeniemogłożyćsamymkatolicyzmem,
aniświatstarożytnysamąpolityką.Wręczodwrotnie:sposób,wjakizdobywałyto,co
potrzebnedożycia,wyjaśnia,dlaczegotupolitykaatamkatolicyzmodgrywałgłówną
rolę.Niewieletrzebazresztąmiećwiadomościnp.zhistoriirzeczypospolitejrzymskiej,
abywiedzieć,żejejukrytąhistorięstanowihistoriawłasnościziemskiej.SkądinądjużDon
Kichotodpokutowałzamylnypogląd,jakobybłędnerycerstwodawałosięjednakowo
pogodzićzwszystkimiekonomicznymiformamispołeczeństwa”,K.Marks,Kapitał,KiW,
Warszawa1968,t.I,s.94,przypis.
49Inaczejmówiąc,SiemekrealizowałpostulatdziałaniasformułowanyprzezHeglawprzed-
mowiedoFenomenologiiducha,którąlubiłzresztącytować:„Częstomusimyprzytym
umiećodróżnićpublicznośćodtych,którzypodająsięzajejreprezentantówirzeczni-
ków.Publicznośćbowiemzachowujesiępodwielomawzględamiinaczej,aczęstonawet
wręczodwrotnieniżcijejdomniemaniprzedstawiciele.Jeślipublicznośćwswejdobro-
dusznościgotowajestraczejwziąćwinęnasiebie,kiedyjakieśdziełoflozofcznejejnie
odpowiada,toci,pewniswejkompetencji,zrzucającałąwinęnaautora.Oddziaływanie
dziełanapublicznośćniejesttakhałaśliwe,jakdziałalnośćtych»umarłychgrzebiących
umarłeswoje«.Jeślidziśogólnaorientacja(Einsicht)jestbardziejrozwinięta,ciekawość
żywsza,aosądowieleszybszy,takiż»jużudrzwisąnogitych,którzywyniosąciałotwo-
je«,totrzebajednakczęstoumiećodróżnićodtegodziałaniepowolniejsze[ł].Todzia-
łaniepowolniejszeprzygotowujedlaniektórych,aledopieropoupływiejakiegośczasu,
świat,którybędzieichświatem(Mitwelt),podczasgdyinniprzeminą,niepozostawiając
posobiepotomności(Nachwelt)”(G.W.F
.Hegel,Fenomenologiaducha,przeł.A.Land-
man,PWN,Warszawa1963,t.I,s.89).
50TakwłaśnieSiemekpisałokarykaturzeHeglazeSpołeczeństwaotwartegoKarlaPoppera:
„Bynajmniejnieprzynositozaszczytutemuskądinądwybitnemuiwielcezasłużonemu
flozofowinauki,którykiedyśniepotrzebniezabłąkałsięwokolicezupełniemunieznane”
(M.J.Siemek,Przedmowa.NowaobecnośćHegla,w:tegoż,Hegeliflozofa,s.5).
