Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
64
RogerBacon,Dziełowiększe
ImówiPismoświęte:słudzyHiramabylibieglejsiodsługSalomonawścinaniu
drzew.Albowiem,jakmówiłBedawkomentarzudotegomiejsca,poganienawró-
cenizbłędówiprzekształceniprawdąEwangelii,lepiejznalibłędypoganiimdo-
kładniejjeznali,tymlepiej,skuteczniejmoglijeoczyszczaćizwalczać.Pawełdzięki
filozofiilepiejmógłpoznaćto,comuzostałoobjawione.Dionizymógłdoskonalej
zwalczaćfałszywedogmaty[Ateńczyków],którychargumentyłączniezichbłęda-
mi,znałodmłodości.DlategopowiedziałSalomon:»Wiembowiem,żewmym
narodzieniemamęża,któryumiałbyścinaćdrzewatak,jakmieszkańcySydonu».
TeiwieleinnychtwierdzeńznajdujemyuczcigodnegoBedy,alenateraztowystarczy.
ROZDZIAŁV
Możnaprzytoczyćprzyczyny,dlaktórychświęcitwierdzilitak,jaktuprzyj-
mujemyiakceptowalisposóbwyrażaniasięwsposóbobrazowy.Popierwsze
dlatego,żewszędzietamznajdujesięprawda,przyjmujesię,iżjesttoprawda
Chrystusa,zgodniezsądamiiautorytetamiprzytoczonymiwyżej.Podrugie,chociaż
tylkowpewnymsensiemówisię,żeprawdafilozofiijestichprawdą,tojednak,
abymoglijąposiąść,najpierwmusiałowpłynąćdoichumysłówświatłobożeiich
oświecić.MówibowiemPismoświęte:»Światłośćprawdziwa,któraoświecakaż-
degoczłowiekanatenświatprzychodzącego»8,zczymzgadzająsięrównieżsami
filozofowie.Przyjmująonibowiemrozumczynnyibierny.Duszęzaśludzką
nazywajądusząbierną,gdyżsamazsiebieniejestzdolnadoprzyswajanianauk
icnót,iotrzymujejeodczegośinnego.Umysłemczynnymokreślasięumysł,który
wywierawpływnanaszeduszeoświecającje,abymogłyposiąśćnaukęicnotę,
ponieważmimożeumysłbiernymożebyćnazywanyumysłemczynnymzewzględu
naaktpoznawania,tojednakprzyjmującumysłczynnyipojmującgotak,jakoni
gopojmują,nazywasięgoumysłemwpływającymioświecającymumysłbierny,
umożliwiającmupoznanieprawdy.Stądumysłczynny,zdaniemnajwiększych
filozofów,niestanowiczęściduszy,alejestsubstancjąumysłowąróżnąizeswej
istotyoddzielnąodumysłubiernego.Aponieważjesttokoniecznedlazrozumie-
nia,żefilozofiapowstajewwynikubożegooświecenia,chcętodokładniejwyka-
zać;czyniętogłówniedlatego,żepowszechniepopełniasięwtymzakresiepoważ-
nybłądorazżeznacznawiększośćteologówuważaidowodzi,iżczłowiektakim
jestwfilozofii,jakimjesttakżewteologii.StwierdzabowiemAlfarabiwksiędze
Oumyśleiotym,coumysłpojmuje:»Umysłczynny,októrymmówiArystoteles
wtrzecimtraktacieswojegodziełaOduszy9,niejestwmaterii,alejestsubstancją
8Jan1,19.
9Zob.Arystoteles,OduszyII,5,430a,przeł.P.Siwek,[w:]dz.cyt.,t.3,s.126-129.
