Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
ROZDZIAŁVI
RogerBacon,Dziełowiększe
Trzeciaprzyczyna,dlaktórejmądrośćfilozofiisprowadzasiędomądrościbożej
poleganatym,żeBógnietylkooświeciłichumysłydlapoznaniamądrości,lecz
mająjąoniodNiegoiprzezNiegozostałaimobjawiona.Wszelkabowiemmą-
drośćpochodziodBoga,jakmówipowagaPismaświętego,ponieważ-jaktwier-
dziApostoł-to,coznaneBogu,ujawniłosięwnich,gdyżBógimtoobjawił14.
PodobnieAugustynwKomentarzudoEwangeliiśw.Janastwierdził,żeBógudzielił
immądrości.ZaśArystoteleswksiędzeSekretówpewnieoświadczył,żecałafilo-
zofiazostaładanaprzezBogai[przezNiego]objawiona.Zkoleijedenznajwięk-
szychfilozofówMarekTuliuszwswoichRozprawachTuskulańskich15pyta:»Czyż
filozofianiejestniczyminnym,jaktylko-wcowierzę-czymśobjawionymprzez
Boga?»iodpowiada,że»nawetpoetaniemożenapisaćpoważnegoidobregowiersza
bezotrzymaniaspecjalnegoniebiańskiegonatchnienia».Augustynwósmejksiędze
PaństwaBożegogłosiiutrzymuje,żeSokrates,ojciecfilozofów,stwierdzałjakopew-
nik,żeczłowiekmożepoznaćprzyczynyjedyniewbożymświetleidziękidarowi
Boga.Wreszciekażdyosobiściemożeprzekonaćsię,żedoniczego,cowchodzi
wzakresfilozofii,człowiekniedochodzisam.Podamjeden,choćdrobnyprzykład:
mimożepowszechnikiPorfiriuszawyjaśnionezostałyprzezniegowsposóbdo-
stateczny,a[przezinnych]dziękilogice,matematyce,filozofiiprzyrody
wnajpewniejszysposóbwyłożone,tojednakniemaczłowiekatakdoskonalemą-
drego,któryniepotrzebowałbypomocynauczycieliidopierosłuchającprzezdługie
latawykładówistudiującpodichkierunkiem,jestwstaniepoznaćcałąprawdę
dotyczącąpowszechników.Praktycznienikt,ażdosamejśmierciniepoznatego
zagadnieniaostatecznie,gdyżpanujepowszechnybrakzgodycodotegozagadnie-
nia,bowiemjedniumieszczająjetylkowumyśle,drudzypozanim,jeszczeinni
widząjepoza[umysłem]jakorzeczy,aniemałojakocośpośredniego.ItakAwicenna
pokazał,mówiącoszóstympowszechniku,żeniestarczyłomuwiedzyigłosiłwiele
rzeczybłędnych.Jeżeliwięctakaignorancjapanujeuwszystkich,chociażcałeswoje
życiepoświęcilistudiowaniudziełfilozofów,amieliwspaniałychnauczycieli,tym
bardziejjakikolwiekczłowieknieznatychrzeczy,inigdysamzsiebienieodnaj-
dzieprawddotyczących[powszechników],bezksiążekinauczycieli.Ztegowzglę-
14Zob.np.1Rz1,17;Gal1,12;Ef1,13-14;Fil3,14-16;Kol1,14nn.;Żyd1,5nn.iwiele
innych.
15Cyceron,RozprawyTuskulańskie,I,26,dz.cyt.,s.517:»Wydajemisięjednak,żeitebardziej
znaneisławneumiejętnościniesąpozbawionemocyboskiej;sądzę,żeipoetanietworzyswej[...]
pieśni,bezjakiegośniebieskiegonatchnienia[...].Aczyfilozofia,matkawszystkichumiejętności,nie
jestdarembogów,jakjąnazywaPlatonlub[...]ichwynalazkiem?Onatonajpierwnauczyłanasczcić
bogów,następniewskazałaprawaczłowiekaustanowionewludzkiejspołeczności,wreszciewyro-
biławnasskromnośćiwielkoduszność;onateż[...]rozproszyłamrokprzedduszą,dziękiczemu
ujrzeliśmywszystko,cojestwgórze,nadole,napoczątku,końcuiwśrodku».
