Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–stwierdzałZdzisławDębicki17.Istotnie,dramaturgiiGrubińskiegoodpoczątku
obcybyłtragicznypatos.Podobniestylwczesnejprozypisarzanieuległnaciskowi
młodopolskiejpoetyczności,zwracającuwagęwspółczesnychprostotąinaturalnością
ekspresjiartystycznej18.
W1907rokuwładzecarskiewytoczyłyGrubińskiemuproceszpowodupublikacji
opowiadaniaUcztaBaltazara19.Jakwidać,nienastręczałatrudnościegzegezaideowej
wymowyutworu,wktórymdopatrzonosięzgodniealuzjidobieżącychwydarzeń
politycznych.nAlewadaUcztyBaltazaratkwiwtym,żetealuzjesązbytprzejrzyste,
cowcaleniekojarzysięwcałośćartystycznązasyryjsko-babilońsko-perskimtłem
historycznymutworu”–konstatowałHenrykGalle20.Stanowiskorecenzentapozo-
stałoodosobnione.PrzesłanieopowieścioBaltazarzeStoPierwszymusprawiedliwiało
woczachkrytykiniedoskonałościwarsztatu.JanIwańskipisał:
Zcałego[…]utworutryskatakpotężnybuntitakwielkie,iściemłodzieńcze,nieledwieżywiołowe
ukochaniewolności,iżUcztaBaltazara,pomimoiżjestnajsłabszązdotychczaswydanychksiążekGru-
bińskiego,jestmożejednymznajmocniejszychdziełsztuki,jakiewdniachostatnich,wlatachkrwiiłez
–zkrwiizłezpowstały21.
PierwszapełnospektaklowasztukaGrubińskiegotoPijani22.Warszawskiejprapremie-
rzedramatutowarzyszyłaatmosferasensacjioposmakuskandalu.Utwóruznanojedno-
myślniezaniedojrzały,powstaływyraźniepodwpływemPrzybyszewskiego,pełenusterek
iwadtechnicznych.nTrzydramatywjednym,zmieszanebezładnie,»przypadkowośćpo-
suniętadoabsurdu«,dezorientującasłuchacza–śmiałośćwyrażającasięwięcejwsłowach
niżwczynach”–opiniowałStefanKrzywoszewski23.AJanLorentowiczpokpiwał:
Młodydandywsiadłnadrewnianegokonika,któremunaczoleprzyczepiłgroźnynapis:Szatan.Aby
pokazać,żejestmistrzemjazdypierwszejklasy,jeździnakoniku,stojąc.Niewzruszagoprzerażenietych,
którymsiętakajazdawydajeniebezpieczną.nInaczejniejeżdżę–odpowiadadandy.–Zresztąchodzi
właśnieoto,abytacyjakwyzprzerażeniempatrzylinatakiegojakja”.–Ijużmiałwykonaćniezwykłe
saltomortale,gdynóżkasięosunęła,dandyspadłiutrąciłkonikowiłebznapisem:Szatan.Cogorsza
–potłukłsięsamcokolwieczek…24
17Z.D[ębicki],[rec.]W.Grubiński,Narubieży;Pocałunek,nBibliotekaWarszawska”1906,t.2,z.3,
s.595.
18Zob.W.Bukowiński,[rec.]W.Grubiński,Narubieży,nKsiążka”1907,nr6,s.232.
19W.Grubiński,UcztaBaltazara.Opowieść,Warszawa1906.Przedruk[w:]Pocałunek,UcztaBaltazara
iinnenowele.Przekładyrosyjskie,pt.PirWaltazara:pióraE.Trajowskiej,M.Trajowskiego,[w:]Sbornik
MołodojPolszy,Pietierburg1908;pióraS.Michaiłowej-Stiern,Moskwa–Leningrad1926.Okłopotach
autorazcenzurą–zob.W.Grubiński:Okropnośćinonsens,czylicenzura,nWiadomości”(Londyn)1950,
nr35,s.3;Międzymłotemasierpem,Warszawa1990,s.120.
20H.Galle,[rec.]W.Grubiński,UcztaBaltazara,nKsiążka”1907,nr6,s.231.
21J.Iwański,WacławGrubiński.(Sylwetkaliteracka),nKultura”1908,z.2,s.167.
22W.Grubiński,Pijani.Dramatw4aktach,Warszawa1907.Prapremiera:Warszawa,TeatrRozmaito-
ści,13marca1909roku.
23S.K[rzywoszewski],[rec.]W.Grubiński,Pijani,nŚwiat”1909,nr12,s.16.
24J.Lorentowicz,[rec.]W.Grubiński,Pijani,nNowaGazeta”1909,nr120,s.2–3.Przedruk[w:]Współ-
czesnyteatrpolski,t.2,Warszawa1935,s.90–94.
~10~
