Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TomaszGoban-Klas,Komunikowanieimedia
Greckatradycjaretoryczna,wzbogaconadorobkiemrzymskichautorów,jak
CiceroczyKwintylian,dodzisiajstanowipodstawękształceniaefektywnychmów-
cówikaznodziejów.Przydasięrównieżdziennikarzom.Retorykajestbowiemro-
zumiananietylejakopiękneprzemawianie(krasomówstwo),leczjakoskuteczne
przekonywanieprzezstosowaniewerbalnychiniewerbalnychśrodków,którema-
jąznaczenieperswazyjne.Arystoteleswskazywał,żemajątuznaczenietrzyrodza-
jedowodów–logiczneczylirozumowe(logos),emocjonalne(patos)orazetyczne
(etos)2.Abyprzekonaćludzi,należyzatempodawaćrozsądneargumentywspo-
sóbatrakcyjnyprzezwiarygodnego,godnegozaufaniaiinteligentnegomówcę.
Nakrótkąmetęmożliwejestpozyskanieludziprzezdemagoga,mówcęschlebia-
jącegomasomprzezodwoływaniesiędoichprzyziemnychinteresówlubniskich
emocji(zawiść,zazdrość),niemniejtrwałeoddziaływaniewymagaprzestrzegania
wskazanychwyżejrodzajówdowodówretorycznych.
Znaczniepóźniej,bonapoczątkuXXwieku,pojawiłosięowielebardziejbar-
dziejogólnepodejściedobadaniaporozumiewaniasięludzipoprzezanalizęuży-
wanychznaków.Semiotykatowłaśnienaukaoznakach,aznaktodowolnyobiekt
zdolnydowskazywaniaczegośinnego.Naprzykładgorączkajestoznakąchoroby,
arozkwitającekwiaty–wiosnylublata.
Szczególnymrodzajemznakówsąsłowa.Niesąonewsposóbnaturalny(koniecz-
ny)powiązanezewskazywanymiprzedmiotamilubzjawiskami,przeciwnie–zwią-
zektenjestarbitralny,alezarazemkonwencjonalny.Namocykonwencjiwdanym
językusłoworeprezentujeokreślonyobiektprzezwywołaniewumyśleosobyinter-
pretującejznakszczególnegoodniesienia,zwanegoznaczeniem(sensem)znaku.
TeoretykliteraturyI.A.RichardswrazzeswymkolegąC.K.Ogdenemprzed-
stawiłwformietrójkątarelacjęmiędzyznakiem(słowem),obiektemwskazywa-
nymorazodniesieniem(rys.1):
Odniesienie/znaczenie
(myśl)
Rzecz
(odnośnik)
"PIES”
(aletakżedog,
lechien,hundetc.
Słowo(symbol)
Rys.1:Semantycznytrójkąt
OgdenaiRichardsa3.
2
Arystoteles,Retoryka,przeł.H.Podbielski,w:tegoż,Dzieławszystkie,t.6,Warszawa2002.
3Zob.E.Griffin,Podstawykomunikacjispołecznej,przeł.O.iW.KubińscyorazM.Kacma-
jor,Gdańsk2003,s.60.
13
