Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MaciejMrozowski,Systemmedialny.Strukturaizasadydziałania
wanianowoczesnegosystemuspołecznego.Systemtenosiągnąłszczytowąpostać
wdrugiejpołowieubiegłegostulecia,kiedytoprocesydemokratyzacjiżyciaspo-
łecznegozbiegłysięzniebywałymrozkwitemgospodarkirynkowejorazekspansją
nowychtechnikinformacyjnychikomunikacyjnych.Naskutektychprocesówpo-
wstałnajbardziejrozbudowanyiwewnętrznieskomplikowanysystemspołeczny
wdziejachludzkości.Jesttosystemtakrozbudowanyizłożony,żejegostrukturę
imodusoperandimożnaanalizowaćtylkonamodeluteoretycznym,redukującym
owązłożonośćdopodstawowychskładnikówimechanizmów.
Spośródwszystkichmodelisystemuspołecznegowypracowanychprzezba-
daczyspołeczeństwazanajbardziejdojrzałyicałościowyuchodzimodelamery-
kańskiegosocjologaTalcottaParsonsa(1951).Jegoprzydatnośćdoanalizyproce-
sówkomunikacjispołecznejpotwierdziłyrozważaniaJürgenaHabermasa(2002),
którywykorzystałgoprzykonstruowaniuswejteoriidziałaniakomunikacyjnego.
Najprościejrzeczujmując,wedlemodeluParsonsasystemspołecznymożetrwać
irozwijaćsięotyle,oilerealizujeczterypodstawoweimperatywysystemo-
we(funkcjepodstawowe):osiąganiecelów,adaptację,integrację,kultywowa-
niewzorów.Wkażdymsystemierealizacjatychimperatywówciążynaposzcze-
gólnychsubstrukturach(układach,instytucjach),którewsystemachbardziejroz-
winiętychizłożonychstanowiączterywzględnieodrębnesubsystemy:polityczny,
ekonomiczny,kulturalnyispołeczny,przyczymkażdyznichteżskładasięzczte-
rechpodsystemów,itd.Podsystempolityczny(instytucjipolitycznych)wskazuje
celerozwojucałegosystemuorazmobilizujeinnepodsystemydoichrealizacji–
zapomocąstosunkówwładzy(panowania),którewytwarzaipodtrzymuje.Pod-
systemekonomiczny(instytucjigospodarczych)wytwarzadobraiusługi,które
umożliwiająadaptacjęsystemudowarunkówzewnętrznych–zaspokajająegzy-
stencjalnepotrzebysystemuibudująjegopotencjałrozwojowy(zasoby).Zko-
leizadaniempodsystemukultury(instytucjikultury)jestkultywowaniewarto-
ściiwzorów,którewytwarzająlojalnośćwobecsystemuorazregulująnapięcia–
usuwająnapięciazagrażającespoistościsystemuipobudzająnapięciazwiększające
poparciedladziałańpozostałychpodsystemów.Wreszciepodsystemspołeczny
(wspólnotaspołeczna)zapewniaintegracjęcałegosystemuisolidarnewspółdzia-
łaniewszystkichjegoelementów,wzmacniającwtymceluwięziopartenaprzy-
jętychnormachiregułachpostępowaniaorazmechanizmykontrolnewpostaci
wzajemnychzobowiązańioczekiwań.
Każdyzczterechpodsystemówzapomocąwłaściwychdlasiebieinstrumen-
tówoddziaływania(systempolityczny–stosunkówwładzy,systemekonomiczny
–obrotutowarowo-pieniężnego,kultura–zaangażowaniawrealizacjęwartości,
społeczeństwo–wpływunazachowaniaipostawy)porządkujeświatspołeczny,
tzn.interakcjeistosunkispołeczneorazichreprezentacjesymboliczne.Wszystkie
41
