Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
76
WładysławTatarkiewicz,Dzienniki.TomII.Lata1960-1968
innedomy,jedenzadrugim.Wychodząc,zdołałemwziąćdowalizkitylko
niecobieliznyirękopispracynaukowej,nadktórąpracowałemprzezcałą
wojnę.Wdrodze,gdynasgnanozpłonącegodomudoobozu,żołnie-
rzeodebralizwalizybieliznę-zostałjużtylkorękopis.Wtedypodszedł
oficerniemiecki,otworzyłwalizę,znalazłrękopis.nCoto?Pracanau-
kowa-rzekł.-Nie,niemajużpolskiejkultury-esgibtkeinepolnische
Kulturmehr”
.Irzuciłrękopisdorynsztoka.Wtychjegosłowachbył
zawartycałystosunekNiemcówdonas,szczególniejzaśwtym,njużnie
ma”:bodotądbyła,aleprzezpięćlatdokonali,żejużjejniema.Akcjaich
chciałanietylkozniszczyćpolskąkulturę,alezatrzećnawetjejślady.Była
robionazpremedytacją.ByławykonaniemosobistegorozkazuHitlera.
Alerozkaztenspełniliwszyscyiwładzecywilnetaksamo,jakludziepry-
watni,uczeniiartyści.Całynaródniemieckibrałudziałwtymrabunku
izniszczeniu,całyjestzańodpowiedzialny”14.
Potychsłowachprzyszedłczasnawycenęstratponiesionychwczasiewojny
przeznaródpolski.Profesorsilnymgłosemoskarżał:
1.Niemcywciągupięciulatokupacjiniszczylikonsekwentnieistale
kulturępolskąnaukowątalksamo,jakartystyczną,bibliotekiiarchiwa,
szkołyipiśmiennictwo,taksamojakmuzeaipomniki,sprzętyizbiory
prywatne.Częściowowywozilijedosiebie,częściowoniszczyliodrazu.
Niszczylizarównowytworykultury,jakjejwarsztaty,którebymogłyją
produkowaćwprzyszłości.Niszczylicelowoisystematycznie.Niszczyli
odpoczątku,odpierwszegodniawojny.Aprzygotowalisiędotegowcze-
śniej:szpiedzyniemieccy,którzyprzedwojnąstudiowalipodróżnymi
pozoramistanposiadaniapolskiegowróżnychdziedzinachżycia,wkro-
czyliodrazuwrazzarmiąniemieckądoPolski,byobjąćwniejstanowi-
skaiprzystąpićdolikwidowaniategoposiadania-jakówdrDagobert
Frey,historyksztuki,profesorzWrocławia,którypoprzedniodlanbadań
naukowych”staleprzyjeżdżałdoPolskiikorzystałzinformacjikoleżeń-
skich;jużodwrześnia1939rokuzjawiłsięwKrakowie,awpaździerni-
kuwWarszawieprzystąpiłdowywożeniacenniejszychzabytkówsztuki
idyrygowałakcjądemolowaniaZamkuwarszawskiego.Toprzygotowa-
niedoakcjiikonsekwentne,nieustępliwejejprzeprowadzenietłumaczy
14Zob.tamże.
