Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
dziełaartystycznego,twórczychintuicji.Praktykowaneprzezmiędzynarodowe
środowiskoreportażystówkategorie,jak:obecnośćnapięciadramatycznego,róż-
norodnośćplanówdźwiękowych,uwydatnienieidiolektubohaterów,różnicowanie
natężeniaemocjonalnego,realizacjadźwiękowaimetaforydźwiękowe,sąjednak
kategoriamidośćenigmatycznymi.Jednocześniebrakujeźródła,któreopisywałoby
ichistotęirolęwkreacyjnychdziałaniachreportażystyorazkonsekwencjedlaosta-
tecznejformyreportażu.Wszystkiewymienionecechywiążąsięzpodejmowaniem
przezreportażystękonkretnychstrategiioperowaniadźwiękiem,lokowaniamuzyki,
efektówdźwiękowychigłosubohatera-wodpowiednimschemaciekonstrukcji
reportażurodzącymsięwumyśleautora.Mojapraktykadowodzi,żenawybory
reportażystydotyczącemateriidźwiękowejreportażuartystycznegowpływazjed-
nejstronywieloaspektowośćdźwiękujakoradiowegotworzywa,zdrugiejzaśnie-
przetłumaczalnośćpewnychatrybutówgłosunajęzykopisowy.Wprawdziedźwięk
uruchamiaemocje,któremożemywyrazićjedyniecząstkowo,jednaktowciąż
właśniedźwięk(muzyka,ntło”
,cechyprozodyczneludzkiegogłosu)umożliwia
twórcyreportażubudowaniedramaturgiidecydującejosileoddziaływaniarepor-
tażuartystycznego.
Taksiążkazrodziłasięzpotrzebywskazaniaistotnychaspektówirekonstrukcji
najważniejszychmechanizmówfunkcjonowaniadźwiękuwradiowymreportażu
artystycznym.Determinująonebowiemautorskiewyboryreportażystynakażdym
etapieprocesupowstawaniareportażuartystycznego.Podejmujęwzwiązkuztympró-
bęwskazaniamożliwościiograniczeńradiowegoprzekazuaudialnego,porównuję
materiędźwiękowąztworzywemliterackimiobrazem.Ważnymelementemtych
rozważańjestautorskagraficznainterpretacjapoziomówemocji(hipsometryczna
nmapauczuć”),którymitwórcasteruje,komponującreportaż.Mojerefleksjedotyczą
kulturowychkontekstówispołecznychskutkówzanikającejumiejętnościpogłębio-
negosłuchania,którewarunkujerecepcjęemocjonalnejgłębireportażuartystyczne-
go.Podkreślamaspektokolicznościnagrywaniadźwiękuprzezreportażystę,ponie-
ważzaufanieibliskość,którenawiązująsięmiędzynimajegobohaterem,skutkują
nagraniemgłosuludzkiegoujawniającymróżnorodneemocje.Dziękitemuopo-
wiadanahistoriastajesiębliskasłuchaczowi.Reportażystawchodziwrolęnucznia”
,
podczasgdyjegorozmówcastajesięnmistrzem”20.
Książkazawieraprzykładyreportażyprzełomowychwkontekścieposzukiwań
artystycznychbędącychprzedmiotemdyskusjinamiędzynarodowychkonferen-
cjachifestiwalach(częśćznichuzyskałaprestiżowenagrody).Analiziezdecydo-
wałamsiępoddaćrównieżdwiedużostarszepraceautorstwaklasykówpolskiego
reportażuradiowego,waudycjachtychbowiemwyraźniedostrzegamintuicjezwią-
20Zob.E.Levinas,Całośćinieskończoność.Esejozewnętrzności,tłum.MałgorzataKowalska,
PWN,Warszawa2002.
