Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
ZbigniewZielonka
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
-
władcy.GdybynieówGall,niebyłobyPolskiodBałtyku,odSaliiŁabypoKijów.
DziękiAnonimowiBolesławChrobryjestwdziejachtysiącletniejPolskinajwiększym
władcą!Toswoistyparadoks:myzniegowszyscy.Zniegoteżmająbraćprzykład
pokoleniarządzącychdynastii.Zjegomocy,zjegoogromnejPolskibiorąsięprzezty-
siącleciewielkiezamysłyPolaków.Jestonzresztątakżearchetypemwładcychrześci-
jańskiego,dlaktóregopierwszymimperatywemjestsprawiedliwość.Aczegobardziej
pragnąludy,apotemnarodyodwładzy?Każdejwładzy!
NastępcaAnonimazw.Gallem,chociażżyjewinnymustrojowopaństwie,chociaż
wedługniego(albojegoideipolitycznej)Polskąrządzisenatuspopulusque,nieodbiera
archetypicznejroliBolesławowi.Doprzedstawieńpoprzednikapopiórze,czyliGalla
(przemilczanegocelowo,bozinnejepokimyśli,teżpolitycznej,pochodzi)Wincenty
dodajeBolesławowidwunastudoradców,jakbyłodwunastuapostołówidwunastupa-
rówcesarzaKarolaWielkiego.JużGallkreowałpostaćBolesławanawzórznanegoVi-
taeCarolumMagnumpióraEginharda.MistrzWincentyrównieżznałtoarchetypiczne
dzieło,tyle,żejezaadaptowałzgodniezwymogamiswoichczasów.Anonimzwany
GallemkażeBolesławowinietylkouderzyćmieczemwZłotąBramęKijowa,ażten
miecznawiecznąpamiątkęsięwyszczerbił,alerównieżgwałtemwziąćksiężniczkę
kijowską,skoroodmówionomujejzażonę.Anonimpisałswerycerskiegestawlatach
wojackichwartości,MistrzWincentywlatachhumanizmuiwartościpłynącychznowo
powstającychuniwersytetóworazantywojennych,azwłaszczaantytyrańskichideipo-
litycznychJanazSalisbury.PrzemilczałinformacjęogwałcieBolesławaChrobrego
irolidynastiiPiastówniezakwestionował,chociażmiałjużprzykładygwałtownego,
zbrodniczegosporuBolesławaIIzbiskupemkrakowskimStanisławemibratobójczej
walkimiędzyBolesławemIIIaZbigniewem.Mimo,żeteraz,jegozdaniem,Polską
rządziłoprawo,niewładca,toPiastowie,jakpisałAnonim,sąpanaminaturalnymi
(totiusPoloniae).TymczasemzażyciaWincentegojestPolskajużzbioremksięstw
samorządzącychsię.
Dzisiajnamtrochętrudnooddaćtookreślenie:panowienaturalni,aleposługiwa-
lisięnimdziejopisarzewsytuacjachkrytycznychdlaprzedstawicielidynastii,kiedy
pragnęliwskazaćnaniejakoarchetypiczneczytranscendentnepochodzeniedynastii.
PiastowiestworzylipaństwozwanePolską.PiastomBógzleciłjegoobronęibudowa-
niewielkości.PiastówutożsamianozPolską,nazasadzieprawno-ustrojowejzasady,
żejejziemiestanowiąpatrimoniumroduPiastówzczegotakże,wyrastałmitPolski
Piastowskiej.
Tenmitdoszedłdogłosuszczególniewczasachkształtowaniasięnowożytnego
narodupolskiego,wczasachwalkioWisłęiWartępoBałtyk,wreszciewtychtocza-
sachDługoszstałsięniejakoautoremquasi-biblijnychKsiągKrólewskich.Jegoimię
podniosłosięjeszczewyżejwlatachmituodzyskiwaniaziemnadOdrąiBałtykiem
przezPolskępoIIwojnieświatowej.Ichzaludniania,zagospodarowania,integrowa-
nia.Pisałemotymszerzejjużwinnejrozprawie7.Tupodkreślamrazjeszcze,żeDłu-
goszwyprowadziłkultPiastówznkronik”Gallazw.AnonimemiMistrzaWincentego.
7Z.Zielonka,Śląskogniwotradycji,Katowice1981.
