Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Echo”1881-1882
niezestanowiskakrytyki,bodoniejprawaniemamy,leczzchęciobznajo-
mieniaztreściąjegoszerszejpublicznościizainteresowaniaogółuprojek-
temmogącymmiećwielkądoniosłość.
ZagadkowytytułartykułuComająrobić?dopełnićmożemywnastępują-
cysposób:„comająrobićkobietyzwyższymwykształceniem(wedługobec-
nychpojęć),gdyzmuszonewziąćsiędopracy,pracowaćnietylkonaswo-
jeutrzymanie,alenieraznalicznąrodzinę;pannykończącewyższepensje
ipragnącezająćżycieczymśpoważniejszymaniżelizabawą,toaletąiocze-
kiwaniemdobrejpartii?”.
Stanobecnyautorkaprzedstawianamwciemnych,leczprawdziwychbar-
wach.Kobietypotrzebującepracymajątylkodwiedrogi:rzemiosłoinauczy-
cielstwo.Pierwsze,pokilkuletnichpróbach,okazałosięniepraktyczne;drugie,
przyniezmiernejkonkurencji,zbytmałekorzyściprzynosi,starczyzaledwie
nautrzymaniezdnianadzień;zresztąnauczycielstwodobrzepojętejest
powołaniem,trzebamiećdoniegozamiłowanie,zdolności,niemówiącjuż
ospecjalnymwtymwzględziewykształceniu.Apowiemyprawdę,nastona-
uczycielekdającychlekcjenagodzinyledwiesięznajdziejednawarunkom
tymodpowiadająca.Czymożnaimztegozarzutczynić?Nie,bynajmniej,na-
przóddlatego,żekażdyżyćpotrzebuje,apodrugie,gdzieżmiałysięuczyć?
Gdzieprzygotowywaćsiędotegozawodu?Autorkamówigłównieopotrze-
bachtejczęścikrajunaszego,którazostajepodrządemrosyjskimimyzatem
tylkomamynamyśli,gdyżtoostatniepytanieniemogłobysięstosować
doGalicji,gdziewyższeszkoły,seminariakształcącemłodedziewczętatak
teoretycznie,jakipraktycznienanauczycielkiwyższeiludowe.
Pensjenasze,jaktoogólniejestuznane,robią,comogą,abyjaknajwięk-
sząsumęwiadomościpodaćumysłomswychwychowanek,aleztejtowła-
śnieprzyczyny,jakiteżzpowoduwiekuwychowanek,kończącychpensje
zwyklew17.rokużycia,wiadomościtepozostająwichumyśleformułkami
tylko,niewnikająwichistotęinicnieoddziałująnapodniesieniepoziomu
umysłowegoimoralnego.Słuszniebardzopowiadaautorka,żewykształce-
niepędzonejestsiłąpary,bezwzględunarozwójfizycznyiniepytając,czy
pośpiechtakimożejakiekorzyściprzynieść.Toteżpierwszesięzużywają,
stądtyleanemicznych,wątłychistot;drugieprzechodząwdziedzinępojęć
chaotycznych,jeżeliwdalszymżyciunatychmiastowąpraktykąniezostały
rozwinięteiuporządkowane.
67