Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
BeataMatusek
takiegostanurzeczyniejestmałezainteresowaniepowyższątematyką,aletrudno-
ściwynikającezwielowątkowościtematu,możliwościrozpatrywaniaproblemów
zpunktuwidzeniakilkudyscyplinnaukowych,rozległychramczasowychorazluk
zpowodurozproszeniamateriałówźródłowych.PiotrPawełBarczykwewstępiedo
pracyAktywnośćkulturalno-oświatowapolskichinstytucjipozaszkolnychnaGórnym
Śląsku(1848-1939),zachęcającdopodjęciadziałańnapolunaukowym,pisał:„Roz-
ległeramychronologiczne,rozproszeniemateriałówiwystępującelukiźródłowenie
pozwoliłyrozwinąćwrównymstopniuwszystkichpodejmowanychwątkówiwska-
zanejestprowadzeniedalszychposzukiwańźródłowych”3.Koniecznedalszestudia
iposzukiwaniamogącewinteresującysposóbwzbogacićdotychczasowąwiedzę.
WybórcezuryczasowejobejmującejokresodWiosnyLudówdowybuchu
Iwojnyświatowejmożnauzasadnićwdwojakisposób.Popierwsze,przełomXIX
iXXwiekutookresmającyprzełomoweznaczeniedlarozwojumyśliandragogicz-
nej,gdyżwtedyporazpierwszyzwróconouwagęnapotrzebęrefleksjiteoretycznej
nadproblemamikształceniadorosłych.NafakttenzwracauwagęAgnieszkaStopiń-
ska-Pająk,którapisze,żewtymokresie„podjętekwestiekoncentrowałysięgłów-
niewokółzagadnieńdotyczącychnauczaniaelementarnego,popularyzacjiwiedzy
isamokształcenialudzidorosłych.Rozważanozatemprzedewszystkimproblemy
związaneznauczaniemikształceniemdorosłych,cowynikałozjednejstronyze
zróżnicowanejpracyoświatowejwśróddorosłych,zdrugiej-zolbrzymichpotrzeb
wiedzyomechanizmachiprawidłowościachnauczaniaikształceniadorosłych”4.
Drugipowódprzyjęciatakichgranicchronologicznychwiążesięzespecyficz-
sytuacjąpolityczno-społecznąGórnegoŚląskaodWiosnyLudówdowybuchu
Iwojnyświatowej.Jesttoczaswalkiobudzenie,rozwójiumocnieniepolskiejświa-
domościnarodowej,walkimającejnacelu:„zdobycieprawdlajęzykapolskiego
wewszystkichgłównychdziedzinachżyciapublicznego,dążeniedouświadomienia
przynależnościnarodowej,budzeniemyśliopełnymwyzwoleniunarodowymipo-
łączeniuzprzyszłąniepodległąPolską”5.Okrestensprzyjałpowstawaniuróżnorod-
nychinstytucjiitowarzystworganizującychoświatędorosłych.JakpiszeP.P
.Bar-
czyk,„podczasWiosnyLudówwniespotykanydotychczassposóbreaktywowało
sięcałespołeczeństwogórnośląskie,towłaśniewtedyzaczęłypowstawaćrozmaite
polskieorganizacje,dającpoczątektzw.polskiemuruchowinarodowemu”6.
Cezurazamykającapracę-rok1914-zostaławyznaczonaprzezogólnyproces
dziejowyimauzasadnieniehistoryczneimetodologiczne.Wiążesięonazwydarze-
niaminasceniepolitycznejiwybuchemIwojnyświatowej.Rokprzedwybuchem
3
P.P
.Barczyk,Aktywnośćkulturalno-oświatowa…,s.12.
4A.Stopińska-Pająk,AndragogikawDrugiejRzeczypospolitej.Warunkirozwoju,problematyka,kon-
cepcje.PracenaukoweUniwersytetuŚląskiegowKatowicachnr1442,Katowice1994,s.18.
5
P.P
.Barczyk,Aktywnośćkulturalno-oświatowapolskichinstytucjipozaszkolnychnaGórnymŚląsku
(1848-1939).PracenaukoweUniwersytetuŚląskiegowKatowicachnr1297,Katowice1992,s.19.
6
Tamże,s.12.