Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
czuciamiałabyćrównowagamiędzyotaczającymczłowiekaświatem
animsamym.TeoriaHipokratesabyłauznawanaażdoXVIIIw.,kie-
dytopodwpływemfilozofiiKartezjuszazostałazastąpionamechani-
stycznąkoncepcjączłowieka–jakoprecyzyjnejmaszyny.Rozwijające
sięwówczasnaukimedyczne,opartenaanalitycznymbadaniubudowy
ifunkcjiorganizmu,przestałyczłowiekatraktowaćholistycznie.Two-
rzącasięnowożytnamedycynanaprawczadałapodstawędobiomedycz-
negodefiniowaniazdrowia,jakostanubrakuchoroby,czylidysfunkcji
wbudowieifunkcjonowaniuorganizmu9.Przedmiotemzainteresowania
stałasięwięcchoroba,łatwiejszadozdefiniowania,sklasyfikowania,
atakżewmiaręrozwojunaukowejmedycynydocałkowitegolubczę-
ściowegowyeliminowaniajejzżyciaczłowieka.
WpołowieXXw.zaczęłypowstawaćpierwszedefinicje,którezerwa-
łyzbiomedycznąkoncepcjązdrowiaiwpewnymzakresienawiązałydo
greckiejtradycjijegoujmowania(m.in.przezHipokratesaiPlatona).
Nowekoncepcjezdrowiazostaływzbogaconeoczynnikispołeczneipsy-
chiczne.Podkreślano,żezdrowiejestdomenąnietylkomedycyny,ale
iinnychnauk,aczłowiekjakopodmiotchcemiećwpływnajegokształ-
towanieiratowaniewsytuacjizagrożenia.Takieujęcieprzedstawiła
takżew1948rokuŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WHO),określając
zdrowiejako:„pełnięfizycznego,psychicznegoispołecznegodobrostanu
człowieka,anietylkobrakchorobylubkalectwa”10.Definicjatawpro-
wadziłakilkabardzoistotnychzmian,określajączdrowieholistycznie,
toznaczywcałościowymwymiarze.Każdazwymienionychdetermi-
nantzdrowiałączysięzpozostałymiwukładziewzajemnychzależno-
ści.Takainterpretacjapopierwszedałanowemożliwościbadańpsy-
chologicznychisocjologicznych,podrugiesubiektywnepoczuciestanu
zdrowiastałosięrównoprawnewjegoocenie,potrzeciezaśpozwoliła
nakształtowaniezainteresowaniawłasnymzdrowiemwmyślhasła
WHO„Twojezdrowiewtwoichrękach”11.Nowepodejścieinterpreta-
cyjnedotegozagadnieniazyskałoopiniępozytywnejdefinicjizdrowia,
gdyżporazpierwszyniezastosowanowniejkategorii„braku”(np.:
brakobjawówchoroby,dysfunkcjiorganizmu).Definicjataodwoływała
sięwprawdziedokoncepcjizdrowiaidealnego,leczmogłabyćadapto-
wanadokoncepcjizdrowiastopniowalnego–wtedystanidealnyjest
jednymzbiegunówskali.
9
M.Sokołowska,Socjologiamedycyny,PZWL,Warszawa1986,s.45.
10
M.Sokołowska,Granicemedycyny,WiedzaPowszechna,Warszawa1980,s.120.
11
J.B.Karski,Zdrowieipromocjazdrowia,[w:]J.B.Karski,Z.Słońska,B.Wasilew-
ski(red.),Promocjazdrowia...,s.28.
12
