Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarcinPIĄTEK
WyższaSzkołaBezpieczeństwawPoznaniu
WydziałStudiówSpołecznychwGliwicach
KREOWANIENOWOCZESNYCHELITSAMORZĄDOWYCHWPOLSCE–
WYMIARPOLITYCZNY
1.Wymiardefinicyjny
Wspołeczeństwiebardzoczęstoużywanejestsłowo„elita”wpotocznym
rozumieniujakogrupaosóblepszychzewzględunaswojeponadprzeciętne
przymioty,którychniemogąmiećzróżnychwzględówinniczłonkowiedanej
zbiorowości.Tawyjątkowośćprzekładającasięzregułynaokreślonegratyfikacje
ocharakterzewymiernyminiewymiernymwspołeczeństwie,pomimodość
ograniczonegocharakteru,jestpożądanąwartością,októrejuzyskaniestarająsię
różnejednostki,grupyupatrującwtymsensswojegozaistnieniawrelacjach
społecznychlubteżjedynąmożliwośćrozwojuosobowego,aprzedewszystkim
zawodowego.
JaksłuszniezauważaGracjanaDutkiewicz:„Społecznezapotrzebowaniena
elityorazwiarapokładanawelitach,żetotegrupywyróżnianepodwzględem
intelektualnympoprzezprzypisywaneimzalety,mądrościczycnotyiowybitnych
cechach
osobistych,
są
w
stanie
podołać
problemom
współczesności
i
przezwyciężyć
narastającekryzysy,spowodowało,żeterminelitajest
rozpowszechnianyibardzoczęstoużywany,nietylkoprzezbadaczyelit,polityków
czydziennikarzy,aleiprzezzwykłychludzi”.1
Upowszechniona
dzisiaj
forma
znaczeniowa
tego
wyrazu
ma
silne
uzasadnieniehistoryczne.Etymologiczniesłowotowywodzisięzjęzyka
francuskiego„d’ellite”ioznacza„doborowy,wyśmienity,najprzedniejszy”.Słowo
„elita”rozpowszechniłosięwXVIIw.,jednakżezinternalizowałosięwkulturzejęzyka
wAngliiiFrancjiwXVII/XVIIIw.Wówczastopojęciemtymopisywanodobra
najbardziejpożądane,jaknp.śmietanka,wino.2
Znaczeniaspołeczno-politycznegosłowo„elita”nabrałowXIXw.,kiedytym
pojęciemzaczętookreślaćgrupęludziwyróżniającychsiępewnymicechaminatle
całegospołeczeństwa,wtymskupiającąwładzęwpaństwie,tzw.„śmietankę
towarzyską”.3
WgJanuszaSztumskiegocechamitymibyływartościwysokocenione
ipożądanewspołeczeństwie,tj.:
-arystokratycznyrodowód,
-posiadaniebogactwa,
-osiągnięciawnaucelubkulturze,
-wpływwżyciupolitycznymlubgospodarczym.4
Wnaucedefinicyjniesłowo„elita”zostałookreśloneirozpowszechnionena
przełomieXIXiXXw.przezVilfredoParetoiGaetanoMoscę.
1
G.Dutkiewicz,Opojęciuiistociezjawiskaelit,„ColloquiumWydziałuNaukHumanistycznych
iSpołecznych,”Kwartalnik3/2012,s.175
2A.Szczudlińska-Kanoś,RegionalneelitypolitycznewPolsce.Kraków2013,s.2
3J.Sztumski,Elityichmiejsceirolawspołeczeństwie.Katowice2007,s.10-11
4J.Sztumski,Metodologiczneproblemysystemowejanalizyspołeczeństwa.Katowice1987,s.57
