Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Edukacjawkontekścieżycia,zdrowiaiglobalizacji
Komunikacja,jeśliniejestodtwarzaniemwyuczonychnapamięćscenariuszyinie
dotyczyprostych,oczywistychiłatwychdostwierdzeniafaktów,możestanowićtwórczy
aktsamodzielnegouczeniasię,poznaniaorazwzbogacaniawiedzyidoświadczeńjej
uczestników.Jakorozmowa(dyskurs,dyskusja,dialog)zewzględunabogactwoiróż-
norodnośćwywoływanychczynnościumysłowychoraztowarzyszącychimemocjipo-
winnastanowićjednązpodstawowychformkształtowaniaosobowościitożsamościgrup
społecznych.
Istotnąrolęwkomunikacjiiwrozwojuosobowościspełniajęzyk.Kształcenieję-
zykowewznacznejmierzeprowadzonejestwramachnauczaniaiuczeniasięjęzyka
polskiego,atakżejęzykówobcych,jeśliprzyjmiesię,żejęzykpozostajewnajściślej-
szychzwiązkachzjakościąoperacjimyślowych,zkształtowaniemumysłuirozwojem
osobowychcechucznia,tostwierdzimy,iżistniejąwtymzakresiepodstawoweniedo-
boryświadcząceopatologiisystemuedukacjijęzykowej,polegającejnatym,żesprawy
językaizwiązanegoznimumysłowegorozwojuucznia(któregoniemożnasprowadzać
douczeniasiępamięciowego)nainnychnauczanychprzedmiotachsąsprawamidru-
go-itrzeciorzędnymi.Podniesionegoproblemuniemożnazamknąćwmurachinstytucji
edukacyjnych,gdyżdotyczyspołecznegoipaństwowegobezpieczeństważycia.Problem
jestszczególnejrangi,ponieważczynnikamiosłabiającymimyślenieopaństwieispołe-
czeństwie,ospecyficeitożsamościkulturowejsąprocesyglobalizacji.
Językżyje(funkcjonuje)wspołecznejczasoprzestrzeni.Doodebraniakomunika-
tu,jegozrozumienia,przetworzeniaiskonstruowanianowegokomunikatu,atakżejego
przesłaniapotrzebnyjestczas.Świadomośćroliczasuwprocesachkształceniaiprzecią-
żenianaukąuczniówjestniedostateczna.Wnormalnejsytuacjiszkolnejjesteśmypod
presjąciągusłów:pytanie-natychmiastowaodpowiedź-pytanieitd.Czasniezbędny
dowykonaniaoperacjimyślowychwyznaczonyjestczasemtrwaniawypowiedzianego
zdania.Atymczasemsłowamogądotyczyćoperacji,którewymagajądlaichwykonania
sporejilościczasu.nTrzebaczasudlaprzetrawieniawrażeńiprzetłumaczeniaichnaza-
sadniczeidee.[ł]Jeżeliwtakichrazachniezostawiasięmu(dziecku)odpowiedniej
swobodyiczasu,doprowadzasiędoukształtowanianawykuszybkich,aleipospiesz-
nych,powierzchownychsądów.Głębokość,dojakiejdochodzizrozumienieproblemów,
trudności,wpływadecydująconajakośćwynikającegostądmyślenia”(Dewey1988).
Narozumieniemowypotrzebnyjestczas,bowiembezpowiązaniasłówzpojęcia-
mi(znaczeniami,treścią)słowatracąwartośćinformacyjną(PoppeliEdingshaus2005).
Wieleczasupotrzebnegojestnauczycielowi,azwłaszczauczniowinaopanowaniewie-
dzyproceduralnejtypunwiem,jakł”wodróżnieniuodwiedzydeklaratywnejtypu
nwiem,żeł”;wieleczasuwymagawykonanieczynnościeksploracyjnychzwiązanych
zaktywnymposzukiwaniemistotnychinformacji(Kozielecki1998).Warunki,wktórych
przebiegakomunikacjajęzykowa,wtymjejorganizacjawczasie,podobniejakwska-
zanawyżejtreśćiformaorazichaksjologiczno-epistemologicznykontekst,stanowią
oprzyczynachpatologicznychwłaściwościzinstytucjonalizowanej,publicznejedukacji.
Wychowaniewswymnajszerszymznaczeniujestśrodkiemutrzymaniaspołecznejcią-
głościżycia.
Społeczeństwotaksamojaksystemybiologiczneistniejedziękiprocesowiprzeka-
zywania(komunikowania).Bezprzekazywaniaideałów,nadziei,oczekiwań,zasad,opinii
21
